Συνέντευξη του μήνα – Κώστας Κουτσουρέλης

(Μεταφραστής, συγγραφέας,
νικητής του Βραβείου Άρη Αλεξάνδρου και του Βραβείου Λογοτεχνικής Μετάφρασης από τη Γερμανική Γλώσσα, 2012)

Please scroll down to read the interview in English.

Μιλήστε μας για εσάς. Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τη μετάφραση;

Ξεκίνησα να μεταφράζω σχεδόν ενστικτωδώς, όταν φοιτητής ακόμη ξημεροβραδιαζόμουν πάνω στα ξένα κείμενα που με έθελγαν. Κάθε αναγνώστης άλλωστε κάνει κάτι παρόμοιο νοερά, ακόμα κι όταν καταπιάνεται με έργα γραμμένα στη δική του γλώσσα: τα μεταφράζει στη προσωπική του ιδιόλεκτο, τα βάζει να μιλήσουν με τη δική του φωνή. Στην πορεία βεβαίως το πράγμα πήρε άλλη τροπή, η μετάφραση έγινε προσήλωση, ενίοτε  εμμονή, κατά περιόδους βιοπορισμός. Σήμερα είναι για μένα κάτι τόσο αυτονόητο όσο και το πρωτότυπο γράψιμο: δημουργική  εργασία και συγχρόνως ευκαιρία να ασκηθώ σε αλλότριες μορφές και ιδέες, συχνά πολύ μακρινές από τις δικές μου.  

Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες της γερμανικής γλώσσας ως γλώσσας πηγής και τι θα συμβουλεύατε νεότερους συναδέλφους σας που ασχολούνται με μεταφράσεις σε αυτόν το γλωσσικό συνδυασμό;

Σε αντίθεση με άλλες γλώσσες, τις νεολατινικές λ.χ., η λογοτεχνική γερμανική είναι για μας ένας άλλος κόσμος. Διαφέρουν όχι μόνον οι γλωσσικοί τρόποι, αλλά και οι βιωματικές παραστάσεις, η υποκείμενη κοσμοεικόνα, η συναισθηματική κλίμακα. Ο Έλληνας μεταφραστής πρέπει να έχει πάντα προ οφθαλμών αυτή τη ριζική ξενότητα. Και να μη διστάζει να απομακρυνθεί από το ξηρό γράμμα αν θέλει να ανασυστήσει μορφικά και νοηματικά τα πρωτότυπα κείμενα με τα δικά του μέσα.

Ποιες ήταν οι σημαντικότερες δυσκολίες που συναντήσατε στη βραβευμένη μετάφρασή σας “Ύμνοι στη νύχτα” του Novalis και πώς τις αντιμετωπίσατε;

Το μεγαλύτερο πρόσκομμα ήταν η μορφική πολυμέρεια του έργου. Πεζός μακροπερίοδος λόγος, εδάφια βιβλικά στη ρυθμολογία τους, στίχοι και στροφές με ποικίλα μέτρα και ομοιοκατάληκτα σχήματα. Η μεγαλύτερη βοήθεια ήταν το έργο του Οδυσσέα Ελύτη. Αν δεν το γνώριζα, δεν νομίζω ότι θα κατανοούσα, όσο τέλος πάντων το κατάφερα, την ιδιαιτερότητα αυτού του σπουδαίου έργου. Γενικά, για τον Έλληνα μελετητή του γερμανικού ρομαντισμού, η οικειότητα με την ποίηση του Ελύτη είναι πιστεύω η καταλληλότερη εισαγωγή. Δίπλα στον ώριμο Σολωμό, τα «Ελεγεία της Οξώπετρας» είναι ο πιο σπουδαίος πόρος που διαθέτουμε προς αυτόν τον δυσπρόσιτο κόσμο.

Τέλος, τι θέση έχει κατά τη γνώμη σας η λογοτεχνική μετάφραση στο σύγχρονο οικονομικό/ εκδοτικό/μεταφραστικό περιβάλλον;

Δυστυχώς, η λογοτεχνική μετάφραση σε γενικές γραμμές είναι ένα ακόμα πλην στο εμπορικό και πνευματικό μας ισοζύγιο. Σας θυμίζω ότι ποσοστό 40-50% της εγχώριας βιβλιοπαραγωγής είναι μεταφράσεις, ποσοστό αδιανόητα υψηλό για μια ώριμη λογοτεχνία. Μέσα σ’ αυτόν τον απρόσωπο όγκο, οι όντως δημιουργικές μεταφράσεις, εκείνες που συνδιαλέγονται ισότιμα με το πρωτότυπο έργο και το προεκτείνουν στα καθ’ ημάς, περνούν συχνά απαρατήρητες. Κατ’ ανάγκην δε και η σχέση της ποιότητας με την ποσότητα αποβαίνει ευθέως αντίστροφη. Οι ποιητικές μας μεταφράσεις λ.χ. στον μέσο τους όρο είναι πολύ κατώτερες από εκείνες του Μεσοπολέμου. Από την άλλη πλευρά, είναι γνωστό τοις πάσι πόσο κακοπληρωμένη δουλειά είναι διαχρονικά η μεταφραστική. Και η κρίση έχει επιδεινώσει τα πράγματα κατά πολύ.

Interview of the month – Kostas Koutsourelis

(Translator, author,
winner of the Aris Alexandrou Prize and the Prize for Literary Translation from the German Language (2012).

Tell us a little bit about yourself. How did you first get involved in translation? 

I started translating almost instinctively, when, as a student, I spent days and nights working on foreign texts that inspired me. After all, each reader does something similar in his head, even when reading works in his own language: he translates them in his personal parlance, makes them speak in his own voice. However, later things changed and translation became my focus, at times my obsession and even my livelihood. Today it is as natural for me as writing itself: it is an act of creation and at the same time an opportunity for me to practice in other forms and ideas, often very distant from my own.

What are the particularities of German as a source language? What would be your advice to younger colleagues who are translating to and from this language?

Contrary to other languages, for example the Romance ones, German literary language is a whole new world to us. It differs, not only in terms of structure, but also in terms of the experiences it conveys, its subjective worldview, its emotional scale. The Greek translator must always have in mind this radical foreignness and never hesitate to distance himself from dry word-for-word translation if he wishes to reconstruct the original text’s form and meaning with his own means.

What were the major difficulties you faced in your awarded translation of “Hymns to the night” by Novalis and how did you overcome these difficulties? 

The greatest obstacle was the multitude of forms used in the book. Prose structured in long sentences, verses of a biblical rhythm, verses and stanzas in multiple metres and rhyme schemes. The work of Odysseas Elytis was my biggest ally. Had I not been familiar with it, I doubt I would be able to understand, at least to the degree that I did, the particularities of this great work. Generally speaking, I believe that Elytis’ poetry is the greatest introduction for Greek speakers interested in German romanticism. Besides Solomos’ mature poetry, “The Oxopetra Elegies” is our most important tool to enter this inaccessible world.

Finally, in your opinion, what is the role translation can play in today’s economic/publishing/translation environment?

Unfortunately, literary translation generally constitutes another “minus” in our commercial and cultural balance. It is worth mentioning that 40-50% of our domestic book production consists of translations-an extremely high percentage for a mature literature. In this impersonal multitude of translated works, the truly creative translations, which are equal to the original work and convey it to our reality, are often neglected. This inevitably leads to a negative ratio of quality versus quantity. As an example, our poetry translations are far inferior to the ones produced in the period between the two World Wars. On the other hand, it is a well-known fact that translation is very poorly remunerated, a problem that has been largely exacerbated due to the crisis. 

Συνέντευξη του μήνα – Θάνος Καυκαλίδης

(Υπεύθυνος Ερευνητικών & Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Ακαδημία Επιχειρηματικότητας, μέλος ΕΣΥΝΕ Αθήνας)

Please scroll down to read the interview in English.

Μίλησέ μας για εσένα και την ενασχόλησή σου με τον τομέα της επιχειρηματικότητας. 

Είμαι πολιτικός επιστήμονας και ερευνητής σε θέματα ευρωπαϊκών πολιτικών. Σπούδασα Πολιτικές Επιστήμες στις Βρυξέλλες (ULB), Συγκριτική Δημόσια Πολιτική στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, Ευρωπαϊκές και Διεθνείς σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μιλάω τέσσερις γλώσσες (Ελληνικά, Γαλλικά, Αγγλικά και Ισπανικά). Η ενασχόληση μου με τον κόσμο της επιχειρηματικότητας ξεκίνησε πριν από μερικούς μήνες μέσω της συνεργασίας μου με την Ακαδημία Επιχειρηματικότητας. Η συνεργασία αυτή ξεκίνησε εντελώς τυχαία και μου έδωσε την ευκαιρία να μάθω πολλά πράγματα σχετικά με το ελληνικό επιχειρηματικό «οικοσύστημα» καθώς και για σημαντικές παγκόσμιες πρωτοβουλίες, όπως η Παγκόσμια Εβδομάδα Επιχειρηματικότητας (Global Entrepreneurship Week).

Τι είναι η Ακαδημία Επιχειρηματικότητας και με τι ακριβώς ασχολείται;

Η Ακαδημία Επιχειρηματικότητας είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 2007 από τον ιστορικό Εκπαιδευτικό Σύνδεσμο Αθηνών «Ο ΗΦΑΙΣΤΟΣ». Συνεργάζεται με την Ομοσπονδία Ελληνικών Συνδέσμων Νέων Επιχειρηματιών (ΟΕΣΥΝΕ) και στοχεύει στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών που θα επιτρέψουν την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Πιο συγκεκριμένα, μέσω της υλοποίησης εξειδικευμένων εργαστηρίων και δράσεων, η Ακαδημία εξοπλίζει νέους επιχειρηματίες και εξωστρεφείς επιχειρήσεις με τις κατάλληλες γνώσεις και δεξιότητες απαραίτητες για την επέκταση των δραστηριοτήτων τους τόσο στην εγχώρια όσο και στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Τέλος, οι δράσεις της Ακαδημίας ενισχύονται με τη συμμετοχή της σε συγχρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε. έργα. Πρόσφατα, η Ακαδημία έγινε βασικός εταίρος του έργου «Bridging the Gap» που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης (LLP), Leonardo Da Vinci (LdV), Transfer of Innovation της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.  Συγκεκριμένα, το «Bridging the Gap» θα μεταφέρει και θα προσαρμόσει μια μεθοδολογία κατάρτισης στον τομέα της επιχειρηματικότητας που θα ενθαρρύνει τους συμμετέχοντες (κυρίως περιθωριοποιημένες κοινωνικά ομάδες) να αναπτύξουν προσόντα και δεξιότητες που είναι απαραίτητες για τη δημιουργία επιχείρησης.

Από το 2008, η Ακαδημία Επιχειρηματικότητας είναι Εθνικός Συνεργάτης της Παγκόσμιας Εβδομάδας Επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Επίσης, είναι μέλος του Παγκόσμιου δικτύου «Entrepreneur Envoy» και μέλος του Ευρωπαϊκού  Συνδέσμου Αναπτυξιακής Έρευνας και Εκπαίδευσης (European Association of Development Research and Training Institutes – EADI).

Ποιες πιστεύεις ότι είναι οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες για έναν νέο που θέλει να ασχοληθεί με τη δική του επιχείρηση σήμερα στην Ελλάδα;

Από τη μέχρι τώρα εμπειρία μου, θα έλεγα ότι οι ασφαλιστικές εισφορές είναι ένα μεγάλο εμπόδιο για έναν νέο άνθρωπο που θέλει να είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή να ξεκινήσει μια δική του επιχείρηση. Από την άλλη, πιστεύω πως υπάρχουν πολλοί τομείς στους οποίους μπορούν να αναπτυχθούν καινοτόμες και εξωστρεφείς επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Επιπλέον, είμαστε μια χώρα με ειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, ανθρώπους που γύρισαν στην Ελλάδα και θέλουν να προσφέρουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους για την πρόοδο της πατρίδας. Πολλοί από τους ανθρώπους αυτούς είναι επιχειρηματίες με νέες ιδέες και είναι έτοιμοι να επενδύσουν και να συμβάλλουν στην οικονομική  και όχι μόνο ανάπτυξη της χώρας.

Τι συμβουλή θα έδινες στους νέους επιχειρηματίες;

Θα συμβούλευα τους νέους επιχειρηματίες να δημιουργήσουν ισχυρά δίκτυα εντός και εκτός χώρας. Τα δίκτυα και οι συνεργασίες είναι ότι πιο σημαντικό υπάρχει αυτή τη στιγμή. Είναι κάτι που λείπει από την Ελλάδα και νομίζω πως έχει έρθει η ώρα να το αλλάξουμε αυτό. Χρειάζεται να «παρακάμψουμε» ανθρώπους και νοοτροπίες που διαρκώς θέτουν εμπόδια στην ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρηματικών και άλλων ιδεών. Η δικτύωση μπορεί να γίνει μέσω παγκόσμιων συναντήσεων, συμμετοχής σε συνέδρια, διαγωνισμούς, παγκόσμιες πρωτοβουλίες (Παγκόσμια Εβδομάδα Επιχειρηματικότητας)…ευκαιρίες υπάρχουν πολλές αρκεί να τις ψάξει κανείς.

Με ποιο τρόπο εμπλέκεσαι στον διαγωνισμό Hello Tomorrow Challenge και σε ποιους απευθύνεται ο διαγωνισμός;

Είμαι ένας εκ των τριών εκπροσώπων του διαγωνισμού στην Ελλάδα. Ο διαγωνισμός «Hello Tomorrow» είναι μια πρωτοβουλία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που αποσκοπεί στο να δικτυώσει και να στηρίξει τους νέους της Ευρώπης που αναζητούν λύσεις σε καίρια προβλήματα παγκόσμιας εμβέλειας μέσω της τεχνολογίας και της επιστήμης. Κύριο μέλημα του διαγωνισμού είναι να αναδείξει προϊόντα και υπηρεσίες που βασίζονται σε καινοτόμες τεχνολογίες όπως εξελιγμένα ιατρικά σκευάσματα, μαζικά δεδομένα (big data) για την εξοικονόμηση ενέργειας και τηλεχειρουργική. Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε δημιουργικούς νέους απ´όλη την Ευρώπη, οι οποίοι θα διαγωνιστούν σε 5 κλάδους: Βιοιατρική τεχνολογία (Bio & med tech), Ενέργεια (Energy), Μαζικά δεδομένα (Big data), Υλισμικό (Hardware) και Ρομποτική (Robotics), Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας (IT& Com). Το «Hello Tomorrow Challenge» εκπροσωπείται παγκοσμίως από 45 άτομα (Ambassadors), ρόλος των οποίων είναι να συγκεντρώσουν επιστήμονες, μηχανικούς, επιχειρηματίες, εφευρέτες, σχεδιαστές και προγραμματιστές σε εκδηλώσεις που θα διοργανωθούν στις συμμετέχουσες χώρες τον Ιανουάριο. Στις 22 Ιανουαρίου, στο κέντρο πληροφόρησης Europe Direct του Δήμου Αθηναίων,  οι Έλληνες εκπρόσωποι του διαγωνισμού διοργανώσαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα ενημερωτική εκδήλωση που συγκέντρωσε τέσσερις ομιλητές από διαφορετικούς κλάδους (εκπροσώπους του δημοσίου, του επιχειρηματικού κόσμου, της επιστημονικής κοινότητας καθώς και του κόσμου των επενδυτών).

Τέλος, δράττομαι της ευκαιρίας να αναφέρω ότι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να καταθέσουν προτάσεις/σχέδια/ιδέες για τον διαγωνισμό μέχρι τις 2 Φεβρουαρίου, στην παρακάτω ιστοσελίδα: http://www.hello-tomorrow.org/apply.html

Τα τελευταία στατιστικά δείχνουν ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από την Ελλάδα. Ελπίδα μας είναι ο διαγωνισμός αυτός να αναδείξει νικητές από τη χώρα μας.

Interview of the month – Thanos Kafkalidis

(Responsible for Research & European Programmes, Academy of Entrepreneurship, member of ESYNE Athens)

Tell us about yourself and your involvement in the entrepreneurship sector.

I am a political scientist and researcher in European politics. I studied Political Science in Brussels (ULB), Comparative Public Policy in the University of Edinburgh, European and International studies in the University of Athens and I speak four languages (Greek, French, English, Spanish). My involvement in entrepreneurship started a few months ago through my collaboration with the Academy of Entrepreneurship. This collaboration began by chance and gave me the opportunity to learn a great deal about the Greek entrepreneurial “ecosystem”, as well as about important global initiatives, such as the Global Entrepreneurship Week.

What is the Academy of Entrepreneurship and what does it do?

The Academy of Entrepreneurship is a non-for-profit organization founded in 2007 by the historic Athens Educational Association “IFAISTOS”. It collaborates with the Federation of Hellenic Associations of Young Entrepreneurs (OESYNE) and strives for the creation of the right conditions which will enable the development of entrepreneurship on a national and European level.

More specifically, through the implementation of specialized workshops and activities, the Academy equips young entrepreneurs and extrovert companies with the necessary knowledge and skills for the expansion of their activities, both in the domestic and the European single market. Finally, the Academy’s activities benefit greatly from its participation in projects co-financed by the EU. Recently, the Academy has become one of the main partners of the “Bridging the Gap” project, which is co-funded by the European Commission’s Lifelong Learning Programme, Leonardo Da Vinci (LdV), Transfer of Innovation. More specifically, «Bridging the Gap» will transfer and adapt a training methodology in the field of entrepreneurship which will encourage participants (especially marginalized social groups) to develop the skills and abilities that are necessary for the creation of their own company.

Since 2008, the Academy of Entrepreneurship is a National Partner of the Global Entrepreneurship Week in Greece and in Europe, and is also member of the Global network «Entrepreneur Envoy» and of the European Association of Development Research and Training Institutes – EADI.

In your opinion, which are the challenges and opportunities for a young person who wants to start his/her own business in Greece today?

From my experience, I would say that the insurance contributions are a huge obstacle for a young professional who wants to be a freelancer or to start his/her own company. On the other hand, I believe there are many sectors that are suitable for the development of innovative and extrovert companies in Greece. Furthermore, our country benefits from a skilled workforce, made up of people who have returned to Greece and would like to contribute to the country’s progress with their knowledge and experience. Many of these people are entrepreneurs with new ideas who are ready to invest in and contribute to the development of the country, both economic and otherwise.

What is your advice to young entrepreneurs?

I would advise young entrepreneurs to create strong networks within and outside the country. Networks and collaborations are of utmost importance at the moment. It is something that has been missing from Greece and I think it’s time to change this. We have to “bypass” people and mentalities that always try to impede the development of innovative businesses and other ideas. Networking is possible through global meetings, participation in conferences, competitions, global initiatives (Global Entrepreneurship Week)…there are many opportunities; as long as we are willing to look for them.

In which way are you involved in Hello Tomorrow Challenge and who is the competition directed to?

I am one of the three representatives of the competition in Greece. Hello Tomorrow Challenge is a non-for-profit initiative which aims to interconnect and support the European youth who is seeking solutions to major global problems through the means of technology and science. The main purpose of the competition is to promote products and services that are based on innovative technologies such as sophisticated pharmaceutical preparations, big data for energy savings and telesurgery. The competition aims to attract creative young people from all over Europe, who will compete in 5 sectors: Bio & med tech, Energy, Big data, Hardware and Robotics, IT& Communications. Hello Tomorrow Challenge is represented  by 45 people (Ambassadors) around the globe, whose role is to bring together scientists, engineers, entrepreneurs, inventors, designers and programmers at events that were organized in the participating countries throughout January. On January 22, in the Municipality of Athens’ Europe Direct information centre, the Greek representatives of the competition organized a very interesting event to raise awareness on the competition, featuring four speakers from different sectors (the public sector, the business world, the scientific community and the investor world).

The latest statistics show that there is great interest from Greece. We hope that this competition will award young people from our country.