της Ντίνας Τυροβολά

Διάβασα πριν λίγο καιρό την Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη μετάφραση και την πολυγλωσσία «Μετάφραση και εκμάθηση γλωσσών: Ο ρόλος της μετάφρασης στη διδασκαλία γλωσσών στην Ευρωπαϊκή Ένωση» με ωφελούμενους τους διδασκόμενους (τις γλώσσες) (μαθητές, επαγγελματίες) και σκέφτηκα ότι υπάρχει συσχέτιση της διδασκαλίας γλωσσών και της μετάφρασης και με αντίστροφο τρόπο, με ωφελούμενους τους μεταφραστές. Ας δούμε τι εννοώ.

Αρχικά κάποιες σημειώσεις για την έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτό που εξετάστηκε ήταν εάν και πώς η μετάφραση μπορεί να βοηθήσει στην εκμάθηση γλωσσών και αυτό που διαπιστώθηκε –με ποιοτικά κυρίως στοιχεία– είναι πως η μετάφραση μπορεί να συμβάλλει στην αποτελεσματική και δημιουργική εκμάθηση γλωσσών. Αυτό στην τάξη μπορεί να γίνει με ταυτόχρονη διερμηνεία όλων όσων παραδίδονται από το δάσκαλο, με διπλή γλωσσική προβολή-μελέτη των κειμένων, με μετάφραση σε επικοινωνιακό πλαίσιο και διερμηνεία διαλόγων από τους διδασκόμενους, τη διαπίστωση μη αντιστοιχίας των γλωσσών και ανάδειξης μεταφραστικών προβλημάτων, τον εντοπισμό προβλημάτων στα αποτελέσματα της μηχανικής μετάφρασης –και τη διόρθωση αυτών– και τη χρήση και παραγωγή υποτιτλισμένου και μεταγλωττισμένου οπτικοακουστικού υλικού. Φαίνεται, για παράδειγμα, πως η παράδοση και συζήτηση μόνο στη διδασκόμενη γλώσσα βοηθά στην εκμάθησή της, όπως επίσης η ανάγνωση δημοφιλών περιοδικών και επιστημονικών άρθρων γραμμένων στη διδασκόμενη γλώσσα. Προσθέτοντας σε αυτά τη σημασία της πολιτισμικής ανταλλαγής με πραγματική αλληλεπίδραση και μετάφραση, αλλά και την παρακολούθηση προγραμμάτων με υπότιτλους, στην τηλεόραση για παράδειγμα, βλέπουμε πώς επιδρούν διάφορα είδη μετάφρασης που συνδέονται με συγκεκριμένο πλαίσιο και περιεχόμενο.

Η μετάφραση λειτουργεί έτσι στις μεθόδους διδασκαλίας ως «μεσολάβηση» (mediation) μεταξύ διαφορετικών γλωσσών και των ομιλητών τους, ως «εμβύθιση» (Immersion) στη γλώσσα και τον πολιτισμό και ως «κατανόηση μεταξύ των γλωσσών ως ερμηνεία κάθε επικοινωνιακής δραστηριότητας» (intercomprehension). Αλλού η μετάφραση χρησιμοποιείται στο τέλος της διδασκαλίας για τον έλεγχο της εκμάθησης της διδαχθείσας γλώσσας. Παράμετροι που εξετάζονται από την έρευνα είναι η επίδραση της μετάφρασης στη διδασκαλία όταν πρόκειται για γλώσσες που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο εξαφάνισης (endangered), αλλά και πώς η διδασκαλία αυτή και η σημασία της διαφοροποιούνται σε μονόγλωσσες και δίγλωσσες χώρες ή περιοχές (βλ. Καναδά). Έχει προταθεί μάλιστα να προστεθεί η μετάφραση ως πέμπτη δεξιότητα αξιολόγησης στο Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες (πέραν των δεξιοτήτων κατανόησης γραπτού λόγου, κατανόησης προφορικού λόγου, κ.λπ.).

Οι εκπαιδευτικοί (όλων των βαθμίδων) που δεν χρησιμοποιούν τη μετάφραση σε αυτό το πλαίσιο ανέφεραν ως αιτίες ότι δεν το είχαν σκεφτεί ποτέ σοβαρά, ότι δεν αισθάνονταν κατάλληλα εκπαιδευμένοι γι’ αυτό ή ότι δεν είχαν χρόνο. Πάντως παρόλο που οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν πολλές φορές τη μετάφραση, φαίνεται πως τα σχολικά προγράμματα δεν περιλαμβάνουν τη μετάφραση στα μαθήματά τους, σε αντίθεση με πανεπιστημιακά ιδρύματα ξένων φιλολογιών ή διδασκαλίας ξένων γλωσσών που την εντάσσουν όλο και περισσότερο. Η έρευνα συμπεραίνει ότι η μετάφραση μπορεί να ωφελήσει τη διδασκαλία γλωσσών μαζί με άλλες μεθόδους πάντως που εμπλέκουν τη συμμετοχή και αλληλεπίδραση των μαθητών (αν και υπάρχουν έρευνες που μιλούν για αρνητική επίδραση αυτής στη διδασκαλία των γλωσσών).

Από την άλλη πλευρά, η μικρή μου εμπειρία στη διδασκαλία ξένων γλωσσών με βοήθησε πάρα πολύ στη μετάφραση, με διάφορους τρόπους. Η επιστροφή στους βασικούς κανόνες γραμματικής και σύνταξης μου υπενθυμίζει γιατί χρησιμοποιώ εμπειρικά κάποια πράγματα σωστά ή γιατί τα χρησιμοποιώ λάθος. Μου δίνει την ευκαιρία να εμβαθύνω σε αυτά ξανά μαζί με το μαθητή και να ωφεληθώ από την ανατροφοδότηση και τις απορίες του. Εξασκώ τη γλώσσα ταυτόχρονα με το μαθητή στις 4 παραπάνω δεξιότητες και επίσης κερδίζω από την αλληλεπίδραση και την αυθόρμητη έκφραση σε επίπεδο προφορικού λόγου. Αναγνωρίζω στο γραπτό και προφορικό λόγο του μαθητή δομικά έκτυπα και άλλα μεταφραστικά λάθη, την ελληνική σκέψη στην έκφρασή του, ζητήματα πολιτισμικών διαφορών και είμαι πιο υποψιασμένη σε πιθανά δικά μου τέτοια λάθη ή σχετικές παγίδες. Ο μαθητής είναι ο καθρέφτης μου, είμαι εγώ που έκανα και ακόμα κάνω λάθη και μαθαίνω, είναι ο τρόπος να ξαναεπισκεφτώ τη γλώσσα εκτός μετάφρασης ως ένα ακόμα υποκατάστατο του να ζω στο περιβάλλον όπου μιλιέται η γλώσσα. Και πιστεύω πως πάντα χρειάζεται να γυρίζουμε πίσω στα βασικά, όπως κάνουμε και στο χορό που ξαναθυμόμαστε τα βασικά βήματα και τις παραλλαγές τους.

Η μετάφραση στη διδασκαλία υπάρχει σχεδόν παντού είτε εξηγούμε το κεντρικό κείμενο κατανόησης της ενότητας, είτε συζητάμε και περνάει η σκέψη μας από τη μητρική γλώσσα πρώτα, είτε ακούμε ένα διάλογο, είτε αναζητούμε λεκτικές και γραμματικές αντιστοιχίες με τη μητρική γλώσσα για να μπορούμε να θυμόμαστε καλύτερα ό,τι νέο μαθαίνουμε στη νέα. Ταυτόχρονα, κάνουμε και ετυμολογία, εμβαθύνουμε στον πολιτισμό και όλα τελικά συνδέονται για τη βαθύτερη κατανόηση της χρήσης της γλώσσας. (Θεωρώ ότι οι δύο διαδικασίες είναι αλληλένδετες και ότι βοηθούν η μία την άλλη.)

Όπως ακριβώς η γλώσσα και η μετάφραση είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, έτσι κι η μετάφραση –στην «πρωτόγονη» μορφή της- είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον άνθρωπο και με τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τη γλώσσα και το περιβάλλον του. Η μετάφραση είμαστε εμείς!

On March 3, Yourtranslator attended the presentation of China Import Food Mall in Athens, an event organised by the Hellenic-Chinese Chamber of Commerce. China Import Food Mall owns malls in a number of central Chinese cities, which can serve as exhibition centres for Greek companies active in the export of food and beverages. This initiative is an ideal opportunity for Greek products to find their way into Chinese malls, gain recognition by consumers and sell at very low financial risk, creating added value and offering many incentives to participating Greek companies. Representatives of this initiative in Greece will be Diexodos Techniki and Sinotrading & Operations, both members of the Hellenic-Chinese Chamber of Commerce. 
*******************************
Στις 3 Μαρτίου το Yourtranslator, εξετάζοντας πιθανότητες συνεργασίας, παρέστη στην παρουσίαση του China Import Food Mall, τα εμπορικά κέντρα του οποίου βρίσκονται σε κεντρικές κινεζικές πόλεις και προσφέρονται για τις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών ως μόνιμα εκθεσιακά κέντρα. Η εν λόγω πρωτοβουλία αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να τοποθετηθούν τα ελληνικά προϊόντα στα ράφια των κινεζικών Malls, να γίνουν γνωστά στο ευρύτερο καταναλωτικό κοινό και να πουληθούν με το χαμηλότερο οικονομικό ρίσκο, με προστιθέμενη αξία αλλά και με πολλά κίνητρα προς τις ελληνικές επιχειρήσεις ώστε να συμμετέχουν.Την εκπροσώπηση της εν λόγω δράσης έχουν αναλάβει για την Ελλάδα και τα ελληνικά προϊόντα οι εταιρείες – μέλη του Ελληνοκινεζικού Επιμελητηρίου – «Διέξοδος Τεχνική» και «Sinotrading & Οperations». 

Interview of the month – Jan Versteeg
(Ambassador of the Netherlands in Greece)

Orange Grove is a flexible workspace located in Athens where young Greek and Dutch entrepreneurs can work on their business, network and learn. It offers young entrepreneurs the opportunity to start a business in a time when many young Greeks face the tough choice of whether to move abroad to avoid massive unemployment. It has welcomed 65 startups offering workspace, mentoring, seminars and access to a valuable network. This interview was carried out by Aliki Anagnosti, Co-founder of Yourtranslator, on behalf of the Academy of Entrepreneurship and was originally featured on the blog of Startup Nations. 

How and when did you come up with the idea to run Orange Grove and what were your objectives?

Firstly, nowadays when new economic activity is needed, but large investments are rare, startups are the future.  In Holland, 60% of new employment positions are created by small to medium-sized companies, younger than 5 years. Secondly, we think we have to give confidence to the youth, and untap the great creativity and energy of the current extremely well educated young generation. Between 2010 and 2012 125,000 young Greeks left for northern Europe. Orange Grove hopes to contribute a little bit to reversing this brain drain. Thirdly, working in a start-up company is a great learning experience.

 

What were the main challenges you faced, what has been the progress so far and what are your plans for the future of Orange Grove?

Orange Grove opened in September 2013 and has welcomed 64 startups in those past 15 months. Most startups stay between 6 to 12 months and receive, aside from a work spot and office amenities, our support through mentoring, coaching, networking opportunities and an education program. We have seen many business ideas grow into an actual company and the first batch of startups have successfully launched their own company.  Many early stage startups struggle to raise pre-seed funding.  The reduced savings of family and friends and limited ability of the banking system to provide credit, pose challenges for the entrepreneurs.  To attract investor capital, startups have to be really well prepared, and make sure they have a very strong business model, and form a good, multidisciplinary team.

We hope to be even more effective in supporting the startups to meet these challenges now that we have received a generous grant from the Stavros Niarchos Foundation. It enables Orange Grove to streamline its operations and enhance the quality of the services provided. Aside from bringing successful international startup founders and businessmen to Orange Grove as speakers and in-house residents, we organize a quarterly pitching competition called “The Squeeze’’ where the 2 best Orange Grove startups will be awarded with €15.000 and €10.000. Through these efforts we aim to support our startups even more and contribute to building an ecosystem.

 

What are the main institutional obstacles faced by people who are trying to set up their own startup business in Greece?

There is quite a budding startup ecosystem, but, especially since startups are a relatively recent phenomenon, there is still a number of things that can be improved to make Greece really attractive for startups. Creating the right legal environment and networking opportunities is essential. Compared to other European countries, Greece has quite complex laws and regulations for entrepreneurship.  

 

What would be your advice to other embassies in Greece and elsewhere? Should they be involved in similar initiatives?

We have always said that we hope the idea is contagious. We hope others will copy it, because many more people could benefit from good entrepreneurship programmes and it would be great if Athens could become a hub in the international startup network.

It does though require dedication and funding from various stakeholders and we have been fortunate to include companies as Heineken, Interamerican, Philips, , FrieslandCampina, ABN Amro, ING, Cocomat, Douwe Egberts etc. to our list of sponsors. Also the value of human capital, from both the Embassy and Orange Grove staff, as well as from mentors and coaches, is of great importance. On top of that, the grants from the great Greek philanthropic organizations Stavros Niarchos foundation, and Bodossaki foundation, really enable us to go the extra mile. Of course this would all not be possible without the support we receive from our knowledge partners: the Dutch Universities of Amsterdam, Delft and Wageningen, as well as the Athens University of Economics and Business.

The importance of incubators as mechanisms for enhancing the economic and technological development has been acknowledged on a global level. Promoting promising entrepreneurial ideas and encouraging the growth of newly established companies can be a prime example of how business incubators worldwide can boost the local economy of the country and stimulate innovation.

Especially in Greece nowadays, entrepreneurship can be the answer to the difficult financial situation and high unemployment rates by providing long term solutions. Moreover, the access to administrative support and reduction of early-stage operational costs, such as rent, service fees, etc., are typical critical barriers which many startups have difficulty in overcoming, indicating the added value of incubators during the startup phase of new ventures.

When conditions like the above-mentioned are met, a center like Orange Grove can actually offer startups the opportunity to thrive.