Την πρώτη φορά που πήγα στη Σαντορίνη επισκεπτόμουν φίλους και τις επόμενες φορές … Κινέζους!
Με την πρώτη ματιά μαγεύεσαι από το απόκοσμο τοπίο, από τους μοναδικούς γεωλογικούς σχηματισμούς που δημιουργούν ξεχωριστές εικόνες για τον επισκέπτη. Περπατώντας στα κεντρικά σημεία του νησιού, συναντάς παντού Κινέζους τουρίστες. Θα αναρωτιέστε τι γυρεύουν τόσοι Κινέζοι στην μακρινή Σαντορίνη. Αναμφίβολα, η φήμη του νησιού είναι διεθνούς εμβέλειας και η «βιομηχανία γάμου» που έχει δημιουργηθεί στο νησί είναι τεράστια. Αλλά πώς κατάφερε αυτή η φήμη να φτάσει σε ένα τόσο μακρινό και «εξωτικό» μέρος όπως η Κίνα και μάλιστα να προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες από αυτή τη χώρα;
Η απάντηση είναι περίπλοκη. Παρότι ο γάμος στην Κίνα δεν έχει θρησκευτική βαρύτητα ούτε εμπορική σημασία, τα τελευταία χρόνια, χάρη στους ταχύτατους ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας αλλά και στην επικείμενη έλευση της παγκοσμιοποίησης, για πολλά ζευγάρια στην Κίνα ο γάμος και το γαμήλιο ταξίδι σε ένα τόσο πολυδιαφημισμένο μέρος όπως η Σαντορίνη είναι όνειρο ζωής. Έχοντας ανοίξει τις πόρτες της στον έξω κόσμο μόλις στα τέλη της δεκαετίας του ’70, η Κίνα είναι παγιδευμένη σε έναν «αγώνα εκδυτικοποίησης» και πασχίζει να ασπαστεί οτιδήποτε Δυτικό, πολλές φορές και άκριτα. Η πολύπαθη ιστορία της Κίνας και το μέγεθος του πληθυσμού της είχε βυθίσει το λαό της σε μεγάλη φτώχεια. Οι σημερινοί ταχύτατοι ρυθμοί ανάπτυξης έχουν δημιουργήσει μία μεγάλη μεσαία και ανώτερη τάξη οι οποίες βιάζονται να γευτούν τους καρπούς των κόπων τους και να προσφέρουν τα πάντα στη νέα γενιά. Υπάρχει όμως κι άλλη εξήγηση.
Όπως είχε πει και ο Νίκος Καζαντζάκης, «εάν ξύσεις έναν Κινέζο θα βρεις από κάτω έναν Έλληνα και εάν ξύσεις έναν Έλληνα θα βρεις έναν Κινέζο». Πέραν της μακράς ιστορίας των δύο αρχαίων πολιτισμών, οι πολιτισμικές ομοιότητες που έχουμε με τον λαό της Κίνας είναι παρά πολλές. Η Κινεζική κοινωνία είναι αρκετά παραδοσιακή όπως και η Ελληνική (τουλάχιστον πριν από λίγα χρόνια). Οι γυναίκες παντρεύονται σε μικρή ηλικία και ο γάμος είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός όχι μόνο για το ζευγάρι αλλά και για όλη την οικογένεια. Οι Κινέζοι γονείς, όπως και οι Έλληνες γονείς, θέλουν να προσφέρουν τα πάντα στα παιδιά τους και ειδικά μετά από την εφαρμογή της περίφημης «πολιτικής του ενός παιδιού» το 1979 η οποία στόχευε στον έλεγχο του πληθυσμού. Συχνά λοιπόν, το γαμήλιο αυτό ταξίδι στη Σαντορίνη και ο γάμος είναι δώρο των γονιών στο ζευγάρι. Αυτές τις φορές ακολουθούν και εκείνοι το ζευγάρι.
Σημαντικό μέρος αυτού του ταξιδιού αποτελεί η φωτογράφηση του ζευγαριού. Η νύφη φέρνει από την Κίνα πολλά εντυπωσιακά φορέματα με τα οποία σχεδιάζει να ποζάρει στον φωτογραφικό φακό με φόντο την εντυπωσιακή Οία ή τα Φηρά και τις απόκρημνες πλαγιές της μαγευτικής Σαντορίνης. Η φωτογράφηση αυτή γίνεται από επαγγελματίες φωτογράφους και περιλαμβάνει μακιγιάζ και κόμμωση. Η νύφη κάνει συνήθως μεγάλη προετοιμασία στην Κίνα προβάροντας τα διαφορετικά φορέματα αλλά και το μακιγιάζ και την κόμμωση μέχρι να βρει κάτι που θα την ικανοποιεί εκατό τοις εκατό. Όλο το ταξίδι περιστρέφεται γύρω από αυτή τη φωτογράφηση η οποία συχνά θεωρείται και πιο σημαντική από τον ίδιο το γάμο! Όταν το ζευγάρι επιστρέφει στη χώρα του, δένει τις φωτογραφίες σε ένα πολυτελές φώτο άλμπουμ και το επιδεικνύει με περηφάνια στους φίλους και την οικογένεια. Οι γαμήλιες φωτογραφίες είναι μεγάλη υπόθεση στην Κίνα, είναι σύμβολο κοινωνικής θέσης και πόσο μάλλον αν έχουν φόντο ένα τόσο μακρινό (άρα ακριβό), και πανέμορφο μέρος όπως η Σαντορίνη.
Δυστυχώς πολλές φορές αυτές οι φωτογραφίες γίνονται αυτοσκοπός. Τα ταξιδιωτικά πακέτα περιλαμβάνουν συνήθως κι ένα τουρ του νησιού και πολλές φορές τις υπηρεσίες ενός διερμηνέα-ξεναγού. Με αυτόν τον τρόπο γεφυρώνεται το χάσμα της γλώσσας το οποίο είναι τεράστιο. Ελάχιστοι Κινέζοι μιλάνε Αγγλικά, κι ειδικά εάν πρόκειται για τους γονείς του ζευγαριού, σχεδόν ποτέ. Οι ερωτήσεις τους επικεντρώνονται περισσότερο στο οργανωτικό κομμάτι του ταξιδιού (γάμος, φωτογράφηση) αλλά είναι συχνά και προσωπικές, πάντα με φιλική διάθεση και μία δόση περιέργειας. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι παρότι υπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στους δύο λαούς, δεν παύουν να υπάρχουν και τεράστιες διαφορές οι οποίες κάνουν εντύπωση στους Κινέζους ταξιδιώτες, οι οποίοι κάποιες φορές δεν έχουν ταξιδέψει εκτός της χώρας τους πριν από αυτό το ταξίδι.
Δε θα κρύψω ότι μπήκα στη διαδικασία να συγκρίνω τις δικές μου ταξιδιωτικές πρακτικές και του περιβάλλοντός μου με αυτές των Κινέζων ταξιδιωτών που συνάντησα και στην αρχή δυσκολεύτηκα να καταλάβω. Η αλήθεια είναι ότι μετά από πολλά χρόνια φτώχειας, η Κίνα ανήκει πλέον στο σύνολο των σύγχρονων καταναλωτικών κοινωνιών και ίσως χρειάζεται κάποιο χρόνο ώστε να προσαρμοστεί σε αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων.