Interview of the month – Aurora Humarán
(Translator – President of IAPTI)
Tell us a bit about yourself. When and how did your relationship with translation start? What is your main specialisation today?
I love words and everything that has to do with them. I learned to read by myself at 5 before starting school. I was ill, and had to stay in bed for a couple of months, and that must have helped, but the truth is that nobody knows how I did it. When I started elementary school, my first grade teacher invited us to “write” every day describing the weather. At the beginning just drawings and a couple of words. Later she was happy if we could string a sentence together. But I wrote a whole page every day, from the time classes began, and even ventured into metaphors: the moon, for me at age six was “the pale walker of space.” I’ve always been an avid reader, and even remember moments in my life associated with my literary friends. What was I doing when I “met” Wilde, Brecht, Emily, Borges, Asimov, Hawthorne, Capote, Papini, Ray, Woolf, Chekov, or Neruda (and a long etcetera of friends)? I started learning English at 8, and fell in love with that language immediately and irreversibly.
Why a translator? I am also a big Beatles fan, and as a teenager I enjoyed translating their songs into Spanish. I was once translating “Girl,” and felt that the “going to” in the opening sentence was not exactly the “going to future.” That was the day I knew I wanted to be a translator.
Today I am a full-time freelancer, and my main area of expertise is linked to business (finance, legal, accounting, media, and advertising).
A bit about myself? Apart from being a proud translator, I am also a certified proofreader/editor graduated from Fundación Litterae/Fundeu, and in 2011 was appointed Corresponding Member of the North American Academy of Spanish Language, where I currently collaborate in a lexicographic research project”, I started studying Portuguese some years ago, and last year I took some intensive classes in the Greek language to be able to enjoy your country while organizing the IAPTI conference and once I got to Athens. I fell in love with it, and I have plans to start learning Greek in a more formal way next year. I studied Latin at high school, and had always felt tempted by Greek.
Apart from the passion for words, languages, and books, I have another passion that is on standby for now: sports. I used to devote time to enjoying tennis, paddle, indoor-cycle, volley-ball, etc., and I am a certified scuba diver (one star).
I am 54 and have a 29-year-old daughter, who is also a translator, musician and Law student.
You have a degree in Law. How much did it help in your professional career as a translator? Is it necessary for translators to have a degree in another field?
I am a graduate from the University of Buenos Aires Law School, but I am not a lawyer. I am a certified legal translator. Apart from the obvious courses dealing with language, legal translators in my country have to study most of the courses lawyers do (Constitutional Law, Commercial Law, Administrative Law, etc.). A legal translator not only knows how to translate words like ‘mortgage’ or ‘pledge’, but we also need to know important differences between them.
I also have undergraduate studies in Marketing as well as in Advertising which have certainly helped me a lot along my path as a translator. I believe absolutely that having a degree in another field is extremely positive and enriching for our careers as translators and interpreters. My 32 years in the profession confirm that we are weird beings, ambitious knowledge-seekers. Most of my colleagues have formal studies or experience in anything and everything. That ambition is one of the hallmarks of our craft. And that is why translators and interpreters are such nice and interesting people to be with.
You are a founding member and the president of IAPTI. How did the idea start and how has the Association evolved so far? What would a translator gain from joining IAPTI?
Briefly, I thought that, in a globalized world, it was of key importance to have a global association led by colleagues who were comfortable “swimming” in international waters, and who understood that, for example, whatever happens in the UK can affect other countries as well. IAPTI was born to embrace translators and interpreters from any country and in any field, and to help make information flow seamlessly in the globalized world we live in.
As we all know, any possible benefits derived from globalization and technological advances have so far been gleaned, to a very large degree, by intermediaries, to the detriment of professionals. IAPTI’s aim is to help professionals recover the dropped ball with regard to this truly major issue.
IAPTI’s benefits are approximately the same as those of any other T&I association, but IAPTI is a very vocal association. We’re outspoken and sort of “in your face” because we think the times we are living in demand a frontal attitude. IAPTI also has certain policies (for instance, no agencies are accepted as members of IAPTI or as sponsors of our events) that reinforce our stance on defending the rights and interests of translators and interpreters. Apart from this, we organize annual international events, like the one held in London in 2013 and the one held in Athens this year (2014) that are open to all of our members in sixty-nine countries around the world, and occasionally also schedule local events in the different countries and regions where we have representatives. (By the way, we are about to announce IAPTI 2015, which will be held on September 5-6 in a city to be announced soon, and with a great keynote speaker to kick off a great event). We are consistently seeking ways to help members, at both an individual and association-wide level, to face evolving challenges, whether by taking public stances and seeking public action, or by providing advice when it’s asked for in our fora.
What is the situation like for a translator working in your country, Argentina? What are the problems professional translators have to face on a daily basis?
Argentine translators are well known all over the world for our academic background as most of us are graduates of renowned universities. Unfortunately, most of the time the interest we arouse is less because of our expertise than because Argentina is considered to be a “cheap” country to live in. Let me hasten to say that, while that might have been true some years ago—after a 2001 devaluation that reduced the peso to a third of its value during the preceding decade when the exchange rate was one to one—and while this might explain why, back then, international agencies disembarked here in search of Argentine professionals at Argentine rates, it’s certainly not the case today. The fact is that many of us have been fighting that trend from the beginning, seeking equal worldwide rates for equal talent, since ours is a job that most of us could do from any part of the world. It makes no sense that we should charge lower rates than, say, translators in the UK, the US or Germany for the same quality work. For my part, I fail to understand why the idea persists that Argentina should be a cheaper market, but then again, even if it were, I feel we should be encouraging Argentine translators to work on the international market at international rates. In other words, we should use globalization to our benefit.
In what ways has the translator’s profession changed over the years?
As I said before, ours could have been a glorious situation had we been able to profit from living in a globalized world from the very beginning. As a translator, I would love to see my Greek colleagues “profit” from it by working for agencies in countries that offer high rates (UK agencies, for example), and not the opposite: UK agencies knocking on Greek doors because, “Well, you know… your country is in a huge crisis, so you need to take what you can get.” Does a shoe manufacturer seek cheap labor in “cheap” countries? Well, yes. And I truly hope those workers could do something to change that situation. The “invisible” hand not only looks for cheaper labor, but also for cheaper intellect.
The same is true of technology: Agencies have taken control, and are the ones who have become richer and richer (not to mention other ways in which they bring harm to our profession, for example when they share strategic information with our clients). I believe, however, that we’re in time to recover the dropped ball. Associations and individual translators can and must seek to do this by refusing to play the wholesale global agencies’ game. I personally have a strong belief in “the power of one.”
Συνέντευξη του μήνα – Aurora Humarán
(Μεταφράστρια – Πρόεδρος της IAPTI)
Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς. Πότε και πώς ξεκίνησε η σχέση σας με τη μετάφραση; Ποια είναι η κύρια εξειδίκευσή σας σήμερα;
Λατρεύω τις λέξεις και ό,τι έχει να κάνει με αυτές. Έμαθα μόνη μου να διαβάζω σε ηλικία 5 ετών, πριν ξεκινήσω το σχολείο. Ήμουν άρρωστη και χρειάστηκε να μείνω στο κρεβάτι για μερικούς μήνες· αυτό πρέπει να βοήθησε, αλλά η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν ξέρει πώς τα κατάφερα. Όταν ξεκίνησα το δημοτικό, η δασκάλα μας στην πρώτη τάξη μας ζήτησε να «γράφουμε» από λίγο κάθε μέρα, περιγράφοντας τον καιρό. Στην αρχή ζητούσε μόνο ζωγραφιές και μερικές λέξεις. Αργότερα ήταν ευχαριστημένη όταν καταφέρναμε να φτιάξουμε μια πρόταση. Εγώ πάλι έγραφα μια ολόκληρη σελίδα κάθε μέρα, από την πρώτη μέρα του μαθήματος, και μάλιστα χρησιμοποιούσα και μεταφορές: σε ηλικία έξι ετών, περιέγραφα το φεγγάρι ως «τον χλωμό περιπατητή του διαστήματος». Ήμουν πάντα βιβλιοφάγος, και μάλιστα έχω συνδέσει περιόδους της ζωής μου με λογοτέχνες φίλους μου. Τι έκανα όταν «γνώρισα» τον Wilde, τον Brecht, την Emily, τον Borges, τον Asimov, τον Hawthorne, τον Capote, τον Papini, τον Ray, την Woolf, τον Chekov, ή τον Neruda (και πολλούς ακόμα φίλους); Ξεκίνησα να μαθαίνω αγγλικά στα 8· ερωτεύτηκα τη γλώσσα αμέσως και δεν το ξεπέρασα ποτέ.
Γιατί έγινα μεταφράστρια; Μου αρέσουν πολύ οι Beatles, και όταν ήμουν στην εφηβεία μου άρεσε να μεταφράζω τα τραγούδια τους στα ισπανικά. Μια φορά, ενώ μετέφραζα το «Girl», παρατήρησα ότι η φράση «going to» στην πρώτη πρόταση δεν είχε ακριβώς μελλοντική έννοια. Εκείνη τη μέρα αποφάσισα ότι ήθελα να γίνω μεταφράστρια.
Σήμερα είμαι ελεύθερη επαγγελματίας και ειδικεύομαι σε κείμενα επιχειρηματικού περιεχομένου (χρηματοοικονομικά, νομικά, λογιστικά, μέσα επικοινωνίας και διαφήμιση).
Λίγα λόγια για εμένα; Εκτός από περήφανη μεταφράστρια, είμαι επίσης επιμελήτρια/διορθώτρια με πιστοποίηση από το Fundación Litterae/Fundeu, ενώ το 2011 διορίστηκα ως Αντεπιστέλλον Μέλος της Ακαδημίας Ισπανικής Γλώσσας της Βόρειας Αμερικής (North American Academy of Spanish Language), με την οποία συνεργάζομαι αυτή την περίοδο για ένα έργο λεξικογραφικής έρευνας. Πριν από λίγα χρόνια άρχισα να μαθαίνω πορτογαλικά και πέρυσι έκανα μερικά εντατικά μαθήματα ελληνικών για να μπορέσω να απολαύσω την Ελλάδα κατά τη διοργάνωση του Συνεδρίου της IAPTI και μετά την άφιξή μου στην Αθήνα. Ερωτεύτηκα τα ελληνικά και σκοπεύω να αρχίσω να τα μαθαίνω και επίσημα του χρόνου. Σπούδασα λατινικά στο σχολείο, και πάντα ένιωθα τον πειρασμό να μάθω ελληνικά.
Εκτός από το πάθος μου για τις λέξεις, τις γλώσσες και τα βιβλία, το δεύτερο πάθος μου είναι ο αθλητισμός, ο οποίος προς το παρόν έχει μείνει στην άκρη. Παλιότερα αφιέρωνα πολύ χρόνο στο τένις, την κωπηλασία, την ποδηλασία εσωτερικού χώρου, το βόλεϊ κλπ, και έχω λάβει πιστοποίηση στις καταδύσεις (ένα αστέρι).
Είμαι 54 ετών και έχω μια κόρη 29 ετών, που είναι επίσης μεταφράστρια, μουσικός και σπουδάζει νομική.
Έχετε πτυχίο νομικής σχολής. Σε ποιο βαθμό σας βοήθησε στην καριέρα σας στη μετάφραση; Είναι απαραίτητο για τους μεταφραστές να έχουν πτυχίο σε άλλον κλάδο;
Είμαι απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες, αλλά δεν είμαι δικηγόρος. Έχω πιστοποίηση ως μεταφράστρια νομικών κειμένων. Εκτός από τα γνωστά μαθήματα που έχουν να κάνουν με τη γλώσσα, οι μεταφραστές νομικών κειμένων στη χώρα μου υποχρεούνται να περάσουν τα περισσότερα από τα μαθήματα που σπουδάζουν οι δικηγόροι (συνταγματικό δίκαιο, εμπορικό δίκαιο, διοικητικό δίκαιο, κ.λπ.). Ένας μεταφραστής με νομική εξειδίκευση δεν γνωρίζει απλώς πώς να μεταφράζει όρους όπως «υποθήκη» ή «ενέχυρο», αλλά πρέπει επίσης να ξέρει και ποιες είναι οι σημαντικές διαφορές τους.
Έχω επίσης σπουδάσει μάρκετινγκ και διαφήμιση, που σίγουρα με βοήθησαν σημαντικά στην πορεία μου στη μετάφραση. Πιστεύω σίγουρα ότι ένα πτυχίο σε άλλον κλάδο είναι ένα πολύ θετικό προσόν και εμπλουτίζει ιδιαίτερα την καριέρα ενός μεταφραστή ή ενός διερμηνέα. Στα 32 χρόνια της εμπειρίας μου έχω διαπιστώσει ότι οι μεταφραστές είμαστε παράξενα, φιλόδοξα όντα που διψούν για γνώση. Οι περισσότεροι συνάδελφοί μου έχουν επίσημες σπουδές ή εμπειρία σε πολλούς και διάφορους τομείς. Αυτή η φιλοδοξία αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία του επαγγέλματός μας. Γι’ αυτό και οι μεταφραστές και οι διερμηνείς είναι τόσο συμπαθητικοί και ενδιαφέροντες άνθρωποι.
Είστε ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της IAPTI. Πώς ξεκίνησε η ιδέα για τη δημιουργία της Ένωσης και πώς έχει εξελιχθεί μέχρι σήμερα; Τι έχει να κερδίσει ένας μεταφραστής από τη συμμετοχή του στην Ένωση;
Εν συντομία, πίστευα ότι, σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, είναι ιδιαίτερα σημαντική η ύπαρξη μιας παγκόσμιας ένωσης με επικεφαλής συναδέλφους που είναι εξοικειωμένοι με το διεθνές περιβάλλον και οι οποίοι αντιλαμβάνονται ότι κάτι που συμβαίνει για παράδειγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να επηρεάσει και άλλες χώρες. Η IAPTI δημιουργήθηκε για μεταφραστές και διερμηνείς από όλες τις χώρες και όλους τους κλάδους, με στόχο να συμβάλει στην απρόσκοπτη ροή των πληροφοριών στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον όπου ζούμε.
Όπως όλοι ξέρουμε, τα ενδεχόμενα οφέλη της παγκοσμιοποίησης και των τεχνολογικών εξελίξεων τα έχουν σε μεγάλο βαθμό επικαρπωθεί οι διαμεσολαβητές, εις βάρος των επαγγελματιών. Στόχος της IAPTI είναι να βοηθήσει τους επαγγελματίες να ανακτήσουν τον έλεγχο όσον αφορά αυτό το πραγματικά σοβαρό ζήτημα.
Τα οφέλη της IAPTI είναι περίπου τα ίδια με αυτά οποιασδήποτε άλλης ένωσης μεταφραστών και διερμηνέων, με τη διαφορά ότι η IAPTI είναι μια πολύ δυναμική οργάνωση. Λέμε τα πράγματα με το όνομά τους και δεν διστάζουμε να έρθουμε σε αντιπαράθεση, γιατί πιστεύουμε ότι οι καιροί μας απαιτούν την υιοθέτηση μιας «επιθετικής» στάσης. Η IAPTI έχει επίσης ορισμένες πολιτικές (για παράδειγμα, δεν δεχόμαστε μεταφραστικές εταιρείες ως μέλη της Ένωσης ή ως χορηγούς των εκδηλώσεών μας), οι οποίες ενισχύουν τη στάση μας για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των μεταφραστών και διερμηνέων. Εκτός αυτού, διοργανώνουμε ετήσιες διεθνείς εκδηλώσεις, όπως η εκδήλωση στο Λονδίνο το 2013 και στην Αθήνα το 2014, οι οποίες είναι ανοιχτές σε όλα τα μέλη μας σε εξήντα εννέα χώρες του κόσμου. Επίσης, διοργανώνουμε κατά καιρούς τοπικές εκδηλώσεις στις διάφορες χώρες και περιφέρειες όπου εκπροσωπούμαστε. (Παρεμπιπτόντως, πρόκειται να ανακοινώσουμε σύντομα το Συνέδριο της IAPTI για το 2015, το οποίο θα λάβει χώρα στις 5-6 Σεπτεμβρίου σε μια πόλη που θα ανακοινωθεί σύντομα, με έναν εξαιρετικό κύριο ομιλητή που θα σημάνει την έναρξη μιας εξαιρετικής εκδήλωσης). Αναζητούμε συνεχώς τρόπους για να βοηθήσουμε τα μέλη μας, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ένωσης, να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, είτε μέσω της υιοθέτησης μιας δημόσιας στάσης και της λήψης δημόσιων δράσεων είτε μέσω της παροχής συμβουλών όταν μας ζητείται στα φόρα.
Πώς είναι η κατάσταση για τους μεταφραστές στη χώρα σας, την Αργεντινή; Ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες μεταφραστές στην καθημερινότητά τους;
Οι Αργεντινοί μεταφραστές είναι γνωστοί σε ολόκληρο τον κόσμο για το ακαδημαϊκό τους υπόβαθρο, καθώς οι περισσότεροι από εμάς είναι απόφοιτοι διάσημων πανεπιστημίων. Δυστυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις το ενδιαφέρον που εγείρουμε δεν οφείλεται τόσο στην εμπειρογνωμοσύνη μας όσο στο γεγονός ότι η Αργεντινή θεωρείται «φτηνή» χώρα. Θα ήθελα να επισημάνω ότι, παρότι αυτό ήταν αλήθεια πριν από μερικά χρόνια—μετά από την υποτίμηση του 2001, με την οποία το πέσο έπεσε στο ένα τρίτο της αξίας που είχε κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, όταν η ισοτιμία με το δολάριο ήταν ένα προς ένα—και παρότι μπορεί να αποτελεί μια εξήγηση για το γεγονός ότι τότε διεθνείς εταιρείες έσπευσαν στη χώρα σε αναζήτηση Αργεντινών επαγγελματιών με τιμές Αργεντινής, σίγουρα αυτή η κατάσταση δεν ισχύει σήμερα. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί από εμάς έχουμε εναντιωθεί σε αυτή την τάση από την αρχή, επιδιώκοντας ίσες τιμές σε όλο τον κόσμο για τις ίδιες δεξιότητες, καθώς οι περισσότεροι μεταφραστές μπορούν να δουλεύουν από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Δεν έχει νόημα να χρεώνουμε χαμηλότερες τιμές από ό,τι οι μεταφραστές στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις ΗΠΑ ή στη Γερμανία για δουλειά της ίδιας ποιότητας. Προσωπικά, δεν καταλαβαίνω γιατί εξακολουθεί να υπάρχει η ιδέα ότι η Αργεντινή πρέπει να είναι φτηνότερη αγορά, αλλά και πάλι, ακόμα κι αν ήταν, πιστεύω ότι πρέπει να ενθαρρύνουμε τους Αργεντίνους μεταφραστές να εργάζονται στη διεθνή αγορά με διεθνείς τιμές. Με άλλα λόγια, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την παγκοσμιοποίηση προς όφελός μας.
Πώς έχει αλλάξει το επάγγελμα του μεταφραστή με την πάροδο του χρόνου;
Όπως είπα προηγουμένως, η κατάσταση για τους μεταφραστές θα μπορούσε να είναι εξαιρετική εάν είχαμε καταφέρει εξαρχής να αξιοποιήσουμε την παγκοσμιοποίηση. Ως μεταφράστρια, θα με χαροποιούσε ιδιαίτερα να δω τους Έλληνες συναδέλφους μου να επωφελούνται από τη συνεργασία τους με εταιρείες σε χώρες που προσφέρουν υψηλές τιμές (εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου για παράδειγμα) και όχι το αντίθετο: Εταιρίες του Ηνωμένου Βασιλείου που απευθύνονται σε Έλληνες γιατί «Καταλαβαίνετε…η χώρα σας περνάει μια τεράστια κρίση, επομένως πρέπει να δέχεστε ό,τι κι αν σας προσφέρουν.» Αναζητούν οι εταιρείες παρασκευής υποδημάτων φτηνή εργασία σε «φτηνές» χώρες; Ναι. Και πραγματικά ελπίζω να μπορέσουν αυτοί οι εργάτες να κάνουν κάτι για να αλλάξουν την κατάστασή τους. Το «αόρατο» χέρι δεν αναζητά μόνο φτηνή εργασία, αλλά και φτηνότερη νοημοσύνη.
Το ίδιο ισχύει και για την τεχνολογία: οι μεταφραστικές εταιρείες έχουν αναλάβει τον έλεγχο, και είναι αυτές που έχουν πλουτίσει (κι έχουν βλάψει με πολλαπλούς τρόπους το επάγγελμά μας, για παράδειγμα όταν μοιράζονται στρατηγικές πληροφορίες με πελάτες μας). Εντούτοις, πιστεύω ότι υπάρχει χρόνος για να ανακτήσουμε τον έλεγχο. Οι σύλλογοι και οι ίδιοι οι μεταφραστές μπορούν και πρέπει να το πράξουν αρνούμενοι να συμμετάσχουν στο παιχνίδι των παγκόσμιων εταιρειών «χονδρικής». Προσωπικά πιστεύω πολύ στη «δύναμη του ενός».
