Posted on by

Mandarin Chinese constitutes the official and most widespread spoken dialect of the People’s Republic of China; it’s the official language of the Republic of China (Taiwan) and one of the four official languages of Singapore, while its writing system is also used by speakers of other Chinese dialects.  It belongs to the Sino-Tibetan language family.  The Chinese language is of particular interest not only because of its rich cultural heritage, but also thanks to its special attributes. Let us explore some of these attributes that make Chinese such a unique language:

 

Zhongwen.svg

by Aliki Anagnosti

  • It is a tonal language: it has 4 tones as well as a neutral tone and the meaning of each word is not determined by its constitutive elements, but by the intensity of the tone and by the position of the word in question in the sentence (syntax).
  • It has a very large number of words that sound the same because the language has very few sounds thus amounting to words with similar accent, but different meaning.
  • The Chinese language has no alphabet; it consists of characters-words (approximately 50,000), that is to say symbols that represent meanings and not syllables or speech sounds.
  • Most characters consist of semantic radicals, which are basic non-autonomous characters that help enrich concepts and characters and improve the meaning of the basic characters.
  • It is a language that does not use gender, singular or plural, verb conjugations and spelling rules; it is based solely on character interpretation

Next we will see how these attributes impose a different mindset on the speakers of the language and how this different way of thinking is eventually “lost in translation”. Translations of Chinese texts often deprive us of the exact meaning behind the visual representation of characters. Such an example would be case of radicals explained above.  Radicals are grouped depending on the number of “strokes” required for their writing.

Picture1

Examples of radicals:
好     hǎo   = Well, good, very,
Suffix denoting the completion of an action
Adjective, attribute, adverb

女    (woman) +    子 (child) [radicals]
A woman with a child denotes completion; it is a joyful event leading to the creation of a family unit.

国     guó= country

囗    (borders) +   玉 (greenstone), symbol of king and power
The Chinese saw greenstone as a “royal gem” and in their long history of art and culture, greenstone assumed a very important role, acquiring similar value as that of gold and diamonds in the West.

In the above mentioned examples we can see that the meaning of the radicals is not transferred in the target language through the process of translation.

Absence of Verb Tenses

Although verbs in Chinese are an important part of the sentence, their form remains unchanged, unlike verbs in Indo-European languages. The verbal form of verbs coincides with that of the first person singular present tense, which remains unchanged. Chinese speakers do not divide time in the same way as other languages force us to do in order to speak correctly. When we talk about the future we are “grammatically” forced to separate it from the present and face it as something structurally different. Thus, we end up slightly disconnecting the future from the present. In this way, the future is considered as something distant and different from the present.  This is not the case in Chinese.

Example:
昨天下雨     (zuótiān   xià   yŭ)   it rains yesterday
现在下雨      (xiànzài   xià   yŭ)   it rains now
明天下雨    (míngtiān xià yŭ)   it rains tomorrow

Cultural Elements

  1. Family relationships – Terms of address

Terms of address in the Chinese language vary depending on age, gender, side (father/mother), and kinship (by blood/by marriage).  In China, family and family ties are considered very important. In the past, families consisted of many members and hierarchy played an important role and had to be respected. The members of family, depending on their place and age, were not allowed to call their seniors by their name.  This is reflected in the variety and differentiation of terms of address in the Chinese family.  Each member has his/her own special title.  Most of these titles of address are not used anymore as the hierarchy rules are considerably looser nowadays because of the one child policy implementation and the consequent reduction of family size.

Examples:
Uncle
– father’s older brother (伯伯 – bó bo)    
– father’s younger brother ( 叔叔 – shū shu)    
– father’s sister’s spouse (  姑父 – gū fu)    
– mother’s brother (    舅舅 –  jiù   jiu)    
– mother’s sister’s spouse (  姨父 –  yí   fu)      

Aunt
-father’s sister (姑姑 – gū gu)
– father’s older brother’s spouse (伯母 – bó mǔ)    
– father’s younger brother’s spouse  (    婶婶 – shěn shen)    
– mother’s sister  ( 姨妈 –  yí mā)    
– mother’s brother’s spouse   (舅妈 – jiù ma)      

As we can see, there are five different names for “uncle” and “aunt” respectively, while based on the same logic, there are also different names for one’s brothers, cousins, grandfather and grandmother.

  1. Concepts of particular cultural significance 

Examples:
关系   (guānxì – forming of relationships)
A word and concept you will encounter very often in China.  Guanxi refers to personal influence and network development, which is the key to making deals in China, opening up doors to the entrepreneurial world and trade.

丢脸 (diūliǎn – lose face)
It literally means “to lose face”. Feel dishonoured/ embarrassed/ be exposed, humiliated/lose one’s pride. Chinese people believe that the face is a reflection of the spirit and if someone “loses face”, their spirit is lost along with the face. It is worth mentioning that the English phrase “to lose face” is a Chinese loan.

  1. Dietary Habits

Examples:
火锅 (huŏ guŏ – literally: pot on fire)
Finely sliced vegetables and different kinds of meat are dipped briefly in a boiling broth, in a pot usually divided in two (spicy and non spicy broth) on a dining table. The consumption of this particular dish can take up to hours as it is seen as a whole ritual. There is even a special verb (涮:shuàn) Chinese people use to describe the movement one makes with the chopsticks in order to cook the ingredients.

皮蛋 （pídàn – literally: egg with skin)
“Century eggs” or “thousand-year-old eggs” are a well known Chinese delicacy made of duck, chicken or quail eggs which are preserved in a special paste for several weeks or even months.

The dark green colour of the egg yolk and the egg white turned brown make the eggs look indeed “thousand years old”, although they are only a few months old. Century eggs are eaten plain or as an appetizer and are sometimes added as a main ingredient to several main dishes. The “skin” part refers to the special paste they’re preserved in.

蚂蚁上树 (mǎ yǐ shàng shù – literally: ants climbing a tree)

Photo by asiansupper

Photo by asiansupper

The dish consists of ground pork cooked in a spicy sauce and poured over bean thread noodles and it is a classic Sichuan dish. Its name implies a great sense of humour and a great deal of imagination: the bits of ground meat clinging to the noodles evoke an image of ants walking on twigs.

It is a well-known fact that the amount of Chinese texts translated to other western languages is very small compared to translations from other languages to Chinese. And this can be easily explained since transferring the exact meaning of a Chinese text to other languages is a true challenge. The examples explained above bear witness to the importance of intercultural communication in the translation process.  Familiarity with the cultural characteristics of the two languages is a necessary condition for Chinese translation, and every language for that matter, since we are dealing with different cultural backgrounds. After all, translation is nothing if not a transfer of cultural concepts.

*Click here for the detailed Powerpoint presentation and the complete bibliography of the study as presented at the 5th Meeting of Greek Translatologists.

**********************************************************************************

Νοήματα που «χάνονται» στη Μετάφραση: Η περίπτωση της Κινεζικής

Η διάλεκτος «Mandarin» (μανδαρινικά κινέζικα) αποτελεί την επίσημη και πιο διαδεδομένη ομιλούμενη διάλεκτο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, είναι επίσημη γλώσσα της Ταϊβάν και μία από τις τέσσερις επίσημες γλώσσες της Σιγκαπούρης, ενώ το σύστημα γραφής της χρησιμοποιείται και από ομιλητές άλλων διαλέκτων της Κίνας. Ανήκει στην Σινοθιβετική οικογένεια γλωσσών. Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η κινεζική γλώσσα έχει να κάνει τόσο με την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της, όσο και με πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της. Ας δούμε μερικά από αυτά τα χαρακτηριστικά που την κάνουν μοναδική:

Zhongwen.svg

της Αλίκης Αναγνώστη

  • Πρόκειται για τονική γλώσσα , έχει 4 τόνους καθώς και έναν ουδέτερο τόνο και η έννοια της κάθε λέξης καθορίζεται όχι από τα συστατικά της στοιχεία, αλλά από την ένταση του τόνου και από την θέση που έχει η εν λόγω λέξη μέσα στην πρόταση (σύνταξη).
  • Έχει πολύ μεγάλο αριθμό ομόηχων λέξεων καθώς η γλώσσα έχει πολύ λίγους ήχους, δηλαδή λέξεις με όμοια προφορά, αλλά διαφορετική σημασία.
  • Η κινέζικη γλώσσα δεν βασίζεται σε κάποιο αλφάβητο και αποτελείται από χαρακτήρες-λέξεις (περίπου 50.000), δηλαδή σύμβολα που αντιπροσωπεύουν έννοιες και όχι συλλαβές ή φθόγγους. 
  • Οι περισσότεροι χαρακτήρες αποτελούνται από σημασιολογικές ρίζες, δηλαδή, βασικούς μη αυτοτελείς χαρακτήρες που βοηθούν στον εμπλουτισμό των εννοιών και των χαρακτήρων, καθώς και στη βελτίωση του νοήματος των βασικών χαρακτήρων.
  • Η κινεζική δεν χρησιμοποιεί γένη, ενικό και πληθυντικό αριθμό, χρόνους ρημάτων και ορθογραφικούς κανόνες και στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στην ερμηνεία των χαρακτήρων.

Στη συνέχεια θα δούμε πώς αυτά τα χαρακτηριστικά επιβάλλουν ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης στους ομιλητές της γλώσσας, αλλά και πώς αυτός ο τρόπος σκέψης είναι κάτι που αναγκαστικά «χάνεται στη μετάφραση». Η μετάφραση της Κινεζικής γλώσσας μας στερεί συχνά την ερμηνεία και το ακριβές νόημα που κρύβεται πίσω από την οπτική απεικόνιση των χαρακτήρων. Όπως για παράδειγμα στην περίπτωση των σημασιολογικών ριζών που αναφέραμε παραπάνω. Οι σημασιολογικές ρίζες είναι βασικοί μη αυτοτελείς χαρακτήρες. Οι χαρακτήρες αυτοί ομαδοποιούνται ανάλογα με τον αριθμό των «γραμμών» που απαιτούνται για τη γραφή τους.

Picture1

Παραδείγματα σημασιολογικών ριζών:
好 hǎo = Καλά, καλός/ή/ό, πολύ,
επίθεμα που δηλώνει ολοκλήρωση πράξης
Επίθετο, επιθετικός προσδιορισμός, επίρρημα

女 (γυναίκα) +  子 (παιδί)  [σημασιολογικές ρίζες]
Η γυναίκα με το παιδί δηλώνουν ολοκλήρωση, είναι ένα χαρμόσυνο (καλό) γεγονός που οδηγεί στη δημιουργία οικογένειας.

国 guó= χώρα

囗 (σύνορα) + 玉 (νεφρίτης), σύμβολο του βασιλιά και της εξουσίας
Ο νεφρίτης θεωρούνταν από τους Κινέζους «βασιλικό πετράδι» και στη μακρά ιστορία της τέχνης και του πολιτισμού τους απέκτησε μια ιδιαίτερη σημασία, σχετικά παρόμοια με αυτή που είχαν ο χρυσός και το διαμάντι στη Δύση.
Στα δύο παραπάνω παραδείγματα βλέπουμε ότι το νόημα των σημασιολογικών ριζών είναι κάτι που δεν μεταφέρεται στη γλώσσα στόχο κατά τη μεταφραστική διαδικασία.

Απουσία Ρηματικών Χρόνων

Στην κινεζική γλώσσα, το ρήμα είναι σημαντικό μέρος του λόγου αλλά δεν αλλάζει μορφή όπως τα ρήματα στις ινδοευρωπαικές γλώσσες. Η λημματική μορφή των ρημάτων συμπίπτει με αυτή του πρώτου ενικού προσώπου ενεστώτα και αυτή ακριβώς η μορφή παραμένει αμετάβλητη. Τα Κινέζικα δεν χωρίζουν το χρονικό φάσμα με τον ίδιο τρόπο που τα Ελληνικά μάς αναγκάζουν να  κάνουμε προκειμένου να μιλήσουμε σωστά. Όταν μιλάμε για το μέλλον αναγκαζόμαστε γραμματικά να το διαχωρίσουμε από το παρόν και να το αντιμετωπίσουμε σαν κάτι δομικά διαφορετικό. Έτσι κάθε φορά που μιλάμε αποσυνδέουμε ελαφρά το μέλλον από το παρόν. Με αυτόν τον τρόπο το μέλλον αντιμετωπίζεται σαν κάτι απόμακρο και διαφορετικό από το παρόν. Αυτό δε συμβαίνει στα Κινέζικα.

Παράδειγμα:
昨天下雨   (zuótiān xià yŭ)   βρέχει χθες
现在下雨    (xiànzài xià yŭ)   βρέχει τώρα
明天下雨   (míngtiān xià yŭ )   βρέχει αύριο

Πολιτισμικά Στοιχεία

  1. Συγγενικές Σχέσεις-Προσφωνήσεις

Οι προσφωνήσεις στην Κινεζική γλώσσα αλλάζουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο την πλευρά (πατέρας/μητέρα), αλλά και τη συγγένεια (εξ αίματος/εξ αγχιστείας). Στην Κίνα, ο θεσμός της οικογένειας και οι συγγενικοί δεσμοί θεωρούνται πολύ σημαντικοί. Στο παρελθόν οι οικογένειες ήταν πολυάριθμες και η ιεραρχία ήταν πολύ σημαντική, σχεδόν ιερή. Τα μέλη της οικογένειας, ανάλογα με τη θέση και την ηλικία τους απαγορευόταν να αποκαλέσουν άλλα μέλη, κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας, με το όνομά τους. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην ποικιλία και τη διαφοροποίηση των σχετικών προσφωνήσεων μέσα στην κινεζική οικογένεια. Κάθε μέλος της έχει τον δικό του ξεχωριστό τίτλο. Πολλοί από αυτούς τους τίτλους δεν χρησιμοποιούνται πλέον καθώς οι κανόνες ιεραρχίας έχουν χαλαρώσει αρκετά λόγω της εφαρμογής της πολιτικής του ενός παιδιού και της ύπαρξης μικρότερων οικογενειών.

Παραδείγματα:
Θείος
-μεγαλύτερος αδελφός πατέρα (伯伯 – bó bo)
-μικρότερος αδελφός πατέρα (叔叔 – shū shu)
-σύζυγος αδελφής πατέρα (姑父 – gū fu)
-αδελφός μητέρας (舅舅 – jiù jiu)
-σύζυγος αδελφής μητέρας (姨父 – yí fu)

Θεία
-αδελφή πατέρα (姑姑 – gū gu)
-σύζυγος μεγαλύτερου αδελφού πατέρα (伯母 – bó mǔ)
-σύζυγος μικρότερου αδελφού πατέρα (婶婶 – shěn shen)
-αδελφή μητέρας (姨妈 – yí mā)
-σύζυγος αδελφού μητέρας  (舅妈 – jiù ma)

Βλέπουμε ότι υπάρχουν πέντε διαφορετικές ονομασίες για τον «θείο» και τη «θεία» αντίστοιχα, ενώ βάσει της ίδιας λογικής υπάρχουν διαφορετικές προσφωνήσεις για τα αδέρφια, τα ξαδέρφια, αλλά και για τον παππού και τη γιαγιά.

2.Έννοιες με ιδιαίτερη πολιτισμική βαρύτητα

Παραδείγματα:
关系  (guānxì – δημιουργία σχέσεων)
Μια λέξη και έννοια που συναντά κανείς πολύ συχνά στην Κίνα. Γκουανσί σημαίνει προσωπική επιρροή, ή «ανάπτυξη δικτύου» και είναι το κλειδί για την επίτευξη συμφωνιών στην Κίνα. Το Γκουανσί επομένως είναι το κλειδί για κάθε πόρτα του επιχειρηματικού κόσμου και την ανάπτυξη εμπορικών συναλλαγών.

丢脸  (diūliǎn – χάνω την υπόληψή μου)
Η κυριολεκτική σημασία της φράσης είναι «χάνω πρόσωπο». Χάνω την τιμή/ το κύρος μου, ρεζιλεύομαι, νιώθω ντροπή, εκτίθεμαι, ταπεινώνομαι, πέφτω στα μάτια κάποιου, χάνω το γόητρό μου. Οι Κινέζοι πιστεύουν ότι το πρόσωπο είναι αντανάκλαση του πνεύματος και αν κάποιος το «χάσει» χάνει αυτόματα και το πνεύμα του. Αξίζει να αναφερθεί ότι η Αγγλική φράση «lose face» αποτελεί δάνειο από την Κινεζική.

  1. Διατροφικές Συνήθειες

Παραδείγματα:
火锅 (huŏ guŏ – κυριολεκτική σημασία: κατσαρόλα στη φωτιά)
Πρόκειται για λεπτοκομμένα λαχανικά και κρέας που βράζουν για λίγο σε ζωμό, μπροστά στα μάτια μας, μέσα σε μια κατσαρόλα που είναι χωρισμένη στα δύο (καυτερός και μη καυτερός ζωμός) και η οποία είναι συνήθως ενσωματωμένη στο ειδικό τραπέζι που υπάρχει στο εστιατόριο. Για το συγκεκριμένο φαγητό ακολουθείται ολόκληρο τελετουργικό και η κατανάλωσή του μπορεί να διαρκέσει πολλές ώρες. Υπάρχει ακόμα και ειδικό ρήμα: (涮:shuàn) για να περιγράψει την κίνηση που κάνουμε με τα ξυλάκια για να «βράσουμε» τα υλικά για το συγκεκριμένο είδος φαγητού.

皮蛋 （pídàn – κυριολεκτική σημασία: αυγό με δέρμα)
Τα αυγά του αιώνα ή αυγά των 100 ετών είναι μια γνωστή κινέζικη λιχουδιά που φτιάχνεται από αυγά πάπιας, κότας ή ορτυκιού, τα οποία διατηρούνται σε ένα ειδικό μίγμα για αρκετές εβδομάδες ή και μήνες.

Το σκουροπράσινο χρώμα του κρόκου και το ασπράδι που έχει γίνει καφέ μας κάνει να πιστεύουμε ότι αυτά τα αβγά είναι όντως 100 ετών, αν και στην πραγματικότητα είναι μόλις λίγων μηνών. Τρώγονται είτε σκέτα, είτε ως συνοδευτικό ή ορεκτικό, ενώ κάποιοι τα προσθέτουν ως βασικό υλικό σε διάφορα κυρίως πιάτα. Το «δέρμα» αναφέρεται στον τρόπο συντήρησής τους στο ειδικό μίγμα.

蚂蚁上树 (mǎ yǐ shàng shù – κυριολεκτική σημασία: μυρμήγκια που ανεβαίνουν σε δέντρο)

Φωτογραφία του asiansupper

Photo by asiansupper

Στην πραγματικότητα πρόκειται για νουντλς φασολιού/ διάφανα νούντλς με χοιρινό κιμά μαγειρεμένο σε πικάντικη σάλτσα και είναι ένα από τα κλασσικά πικάντικα πιάτα της κουζίνας του Σιτσουάν. Προφανώς το άτομο που έδωσε αυτή την ονομασία σε αυτό το πιάτο είχε αίσθηση του χιούμορ αλλά και μεγάλη φαντασία. Η ερμηνεία αποδίδεται στην οπτική απεικόνιση του πιάτου: Τα νούντλς είναι τα κλαδιά και τα κομμάτια κιμά τα μυρμήγκια.

Επίλογος

Είναι γεγονός ότι το ποσοστό των κινεζικών κειμένων που έχουν μεταφραστεί σε γλώσσες του δυτικού πολιτισμού είναι πολύ μικρό σε σχέση με τις μεταφράσεις που έχουν γίνει προς τα κινέζικα. Και αυτό φυσικά δεν είναι τυχαίο. Μέσα από τα παραπάνω παραδείγματα βλέπουμε πόσο σημαντική είναι η διαπολιτισμική επικοινωνία στη διαδικασία της μετάφρασης. Η εξοικείωση με τα πολιτισμικά στοιχεία των δύο γλωσσών  αποτελεί απαραίτητη προυπόθεση για τη μετάφραση της Κινεζικής αλλά και κάθε γλώσσας εφόσον στη συγκεκριμένη περίπτωση μιλάμε για μια τελείως διαφορετική κουλτούρα. Άλλωστε η μετάφραση αποτελεί μεταφορά νοήματος και πολιτισμού.

*Κάντε κλικ εδώ για την παρουσίαση της ομιλίας στο πλαίσιο της 5ης Συνάντησης Ελληνόφωνων Μεταφρασεολόγων, καθώς και την πλήρη βιβλιογραφία.

Posted on by

When you start practicing yoga, you are told things you find hard to believe; one of them is that you can apply things you learn about yourself on the yoga mat to your everyday life. It sounds quite ambitious, but one of the main goals of the yoga philosophy and practice is self-awareness. Even if you resist it initially, at some point you are bound to achieve it to a smaller or larger extent. So here are some of the lessons I learned through yoga that I believe any professional translator can benefit from.

                                                                                 Photo by Joel Nilsson

 by Marina Spanou

Know your boundaries

When you first dive into something new, especially exercise or sports, you tend to not be aware or pay attention to your boundaries. However, soon you start discovering your limitations (more often than not in the form of an injury), which is never a good feeling. You see that some parts of your body are not as flexible as you would have wished or that you are having difficulty with a certain pose or exercise, and that brings you down. If you pay attention, though, you also start discovering your strengths, gradually coming to realise that with time and perseverance you can achieve great improvement.

The same thing goes for translation (as well as any other profession): first you dive into it, having no idea what you’re good at and which points you should pay more attention to or strive to improve. But as your experience mounts, you start seeing everything more clearly and facing the difficulties or challenges that you are bound to encounter with more determination than shame. We all have weaknesses and strengths; what we need to do is identify them and start working to improve what requires improvement while reinforcing our strongest attributes, without feelings of shame or inferiority.

Use props

When practicing yoga, you can use props -blocks, pillows, blankets- to support your weaknesses and make your practice more enjoyable and, most importantly, more beneficial to your body. Admitting that you actually need a prop is not easy; again, your ego may take over and your internal critic starts mumbling “Why should I need a prop? Nobody else is using one. I’m sure I can do it by myself”. This may seem to work for some time, but sooner or later you realize you’re not doing yourself any favours, and even worse, you may even cause an injury that can be painful to get over.

It is very important to apply this principle to your professional life: the “props” of the translation industry would be translator forums, your client, experts in the field you’re translating in, translators with more experience than you. Don’t be afraid to admit you don’t know something: ask people who are better placed to have the right answer and “lean on” the resources you have at hand. Not knowing everything is not a weakness, but rather a strength: only by admitting that you don’t know something are you going to take the required steps to learn more about it.

Photo by TBYH

Slow down

One of the most important parts of a yoga class –for some people, the most important one- is shavasana, the relaxation at the end of each class. During that time you lie down on your back, close your eyes and let your body and breath get back to their natural rhythm without making any movements and trying to remain utterly relaxed. This can be very beneficial to your body, which takes this time to adjust and slow down after practicing before you get back to your normal routine.

Again, this is a very important lesson for professional translators: as freelancers, we tend to be on edge all the time; thinking about the next job, worrying about the next payment, struggling to make a deadline, stressing about not being present enough on social media. However, remember that relaxation plays an enormous role in productivity. If you don’t give yourself some time to wind down and relax every day, you end up leading a much more stressful, tiring and often unpleasant life, burdening your personal life with all the troubles and worries of your professional one and being unable to find a moment’s peace. That’s why it’s important to schedule some time in your day to relax, in whatever way suits you best; and, please, leave your smartphone behind! 

***********************************************************

Τι μου έμαθε η γιόγκα για τη μετάφραση 

Όταν ξεκινάς μαθήματα γιόγκα, σου φαίνεται δύσκολο να πιστέψεις αυτά που ακούς: για παράδειγμα, ότι μπορείς να εφαρμόσεις αυτά που μαθαίνεις μέσω της γιόγκα στην καθημερινή σου ζωή. Ακούγεται φιλόδοξο, αλλά ένας από τους κύριους στόχους της φιλοσοφίας και της πρακτικής της γιόγκα είναι η αυτογνωσία. Ακόμα κι αν αρχικά προβάλλεις αντιστάσεις, κάποια στιγμή σίγουρα θα την επιτύχεις, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. Αυτά είναι λοιπόν κάποια από τα διδάγματα που άντλησα από τη γιόγκα ως επαγγελματίας μεταφράστρια.


Photo by Joel Nilsson

της Μαρίνας Σπανού

Μάθετε τα όριά σας

Όταν ξεκινάμε κάτι για πρώτη φορά, ιδίως αν πρόκειται για κάποια μορφή άσκησης ή αθλητισμού, συνήθως δεν γνωρίζουμε ή δεν δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στα όριά μας. Εντούτοις, σύντομα αρχίζουμε να ανακαλύπτουμε τους περιορισμούς που μας επιβάλλει το σώμα μας (πολύ συχνά μέσω ενός τραυματισμού), ένα συναίσθημα που δεν είναι ποτέ ευχάριστο. Βλέπουμε ότι κάποια σημεία του σώματός μας δεν είναι εξίσου ευέλικτα όσο θα θέλαμε ή ότι δυσκολευόμαστε με κάποια στάση ή άσκηση, κι αυτό μας κάνει να νιώθουμε άσχημα. Ωστόσο, αν είμαστε προσεκτικοί, θα αρχίσουμε να ανακαλύπτουμε τα δυνατά μας σημεία και σταδιακά θα συνειδητοποιήσουμε ότι εάν επιμείνουμε, με την πάροδο του χρόνου θα βελτιωθούμε σημαντικά.

Το ίδιο ισχύει και για τη μετάφραση (καθώς και για οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα): πρώτα πέφτουμε με τα μούτρα, χωρίς να έχουμε ιδέα για τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία μας ή για τα σημεία που πρέπει να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε. Ωστόσο, καθώς η εμπειρία μας συσσωρεύεται το τοπίο ξεκαθαρίζει και αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες ή προκλήσεις που οπωσδήποτε θα συναντήσουμε με αποφασιστικότητα αντί για ντροπή. Όλοι έχουμε τα δυνατά και αδύνατα σημεία μας· αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να τα ανακαλύψουμε και να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε τα σημεία που χρήζουν βελτίωσης, ενισχύοντας παράλληλα τα καλύτερα χαρακτηριστικά μας, χωρίς να νιώθουμε ντροπή ή κατωτερότητα.

Χρησιμοποιήστε βοηθήματα

Στη γιόγκα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε βοηθήματα -τουβλάκια, μαξιλάρια, κουβέρτες- που βοηθούν τα αδύνατα σημεία μας και κάνουν το μάθημα πιο ευχάριστο και πιο ωφέλιμο για το σώμα μας, που είναι και το ζητούμενο. Δεν είναι εύκολο να παραδεχτούμε ότι χρειαζόμαστε βοήθημα: ο εγωισμός μας παίρνει τα ηνία κι ακούμε μια φωνή μέσα μας να λέει «Γιατί να πάρω βοήθημα; Κανείς άλλος δεν χρειάζεται. Είμαι σίγουρος/η ότι μπορώ να το κάνω μόνος/η μου.» Αρχικά αυτό το σκεπτικό λειτουργεί για λίγο καιρό, αλλά αργά ή γρήγορα συνειδητοποιούμε ότι δεν βοηθάμε καθόλου τον εαυτό μας και μάλιστα ότι μπορεί να προκαλέσουμε κάποιον επίπονο τραυματισμό που θα είναι δύσκολο να ξεπεράσουμε.

Είναι πολύ σημαντικό να εφαρμόζουμε αυτή την αρχή στην επαγγελματική ζωή μας: τα «βοηθήματα» στον κλάδο μας είναι τα μεταφραστικά φόρουμ, ο πελάτης μας, οι ειδικοί στον τομέα που μεταφράζουμε ή μεταφραστές με περισσότερη εμπειρία από εμάς. Μη φοβάστε να παραδεχτείτε ότι δεν ξέρετε κάτι: ρωτήστε τους ανθρώπους που είναι πιθανότερο να έχουν τη σωστή απάντηση και «στηριχτείτε» στους πόρους που διαθέτετε. Το ότι δεν ξέρετε τα πάντα δεν είναι μειονέκτημα, αλλά πλεονέκτημα: μόνο αν παραδεχτείτε ότι δεν ξέρετε κάτι θα λάβετε τα αναγκαία μέτρα για να μάθετε περισσότερα για αυτό.


 Photo by TBYH

Χαλαρώστε

Ένα από τα σημαντικότερα στάδια ενός μαθήματος γιόγκα —κάποιοι μάλιστα θεωρούν ότι είναι το σημαντικότερο— είναι η σαβάσανα, δηλαδή η χαλάρωση στο τέλος του μαθήματος.  Κατά τη διάρκεια της χαλάρωσης ξαπλώνουμε ανάσκελα στο πάτωμα, κλείνουμε τα μάτια μας και αφήνουμε το σώμα και την αναπνοή μας να επανέλθουν στο φυσικό ρυθμό τους χωρίς να κινούμαστε και προσπαθώντας να είμαστε απόλυτα χαλαροί. Η χαλάρωση είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη, καθώς στη διάρκειά της το σώμα μας προσαρμόζεται και κατεβάζει τους ρυθμούς του μετά την άσκηση και προτού επιστρέψουμε στη ρουτίνα μας.

Αυτό είναι ένα ακόμα σημαντικό δίδαγμα για το επάγγελμά μας: ως ελεύθεροι επαγγελματίες, τείνουμε να είμαστε συνεχώς στην τσίτα· σκεφτόμαστε την επόμενη δουλειά, ανησυχούμε για την επόμενη πληρωμή, αγχωνόμαστε να προλάβουμε την προθεσμία ή γιατί δεν έχουμε ενημερώσει τους λογαριασμούς μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, να θυμάστε ότι η χαλάρωση παίζει τεράστιο ρόλο στην παραγωγικότητα. Αν δεν δίνετε λίγο χρόνο στον εαυτό σας κάθε μέρα για να χαλαρώσετε και να ηρεμήσετε, η ζωή σας θα καταλήξει να είναι πολύ πιο αγχωτική, κουραστική και συχνά δυσάρεστη, καθώς θα επιβαρύνετε την προσωπική σας ζωή με όλα τα επαγγελματικά προβλήματα και τις ανησυχίες σας.  Γι’ αυτό ακριβώς είναι σημαντικό να βάλετε στο πρόγραμμά σας λίγο χρόνο για να χαλαρώσετε, με όποιον τρόπο κι αν προτιμάτε. Κι αφήστε το κινητό σας στο σπίτι! 

 

Posted on by

Συνέντευξη του μήνα – Όλγα Πατρουνόβα
(επαγγελματίας μεταφράστρια και διερμηνέας)

(Please scroll down to read the interview in English.)

Μίλησέ μας για τη σχέση σου με τα ελληνικά. Πώς ξεκίνησες να τα μαθαίνεις και γιατί; 

Όταν ήμουν μικρή, έζησα μερικά χρόνια μαζί με τους γονείς μου και την αδερφή μου στην Ινδία όπου ο πατέρας μου, καθηγητής του Πολυτεχνείου, δούλευε ως απεσταλμένος της UNESCO. Όταν επιστρέφαμε στη Μόσχα κάναμε έναν γύρο της Ευρώπης με μια στάση στην Αθήνα. Μετά την Ινδία με εντυπωσίασε πάρα πολύ η Ελλάδα, ερωτεύτηκα αυτή τη χώρα. Όταν επιστρέψαμε στη Μόσχα έμαθα ότι στο Μέγαρο των πιονιέρων που ήταν κάτι σαν μια μεγάλη παιδική λέσχη υπάρχει ένας όμιλος της ελληνικής γλώσσας και άρχισα να πηγαίνω εκεί. Τότε ήμουν 13 χρονών.  Με μάγεψε  η ελληνική γλώσσα και συνέχισα να την μαθαίνω μόνη μου. Σπούδασα αγγλική φιλολογία, ωστόσο ασχολήθηκα επαγγελματικά με την ελληνική γλώσσα. Εργάστηκα ως επιμελήτρια εκδόσεων στην ελληνική γλώσσα στις εκδόσεις «Προγκρές» και ως λέκτορας στο Γλωσσολογικό πανεπιστήμιο και στην Διπλωματική ακαδημία του ΥΠΕΞ στη Μόσχα. Παράλληλα δούλευα περιστασιακά ως διερμηνέας συνεδρίων και μεταφράστρια.

Ποιες ομοιότητες και διαφορές διακρίνεις μεταξύ των ελληνικών και των ρωσικών; 

Σίγουρα υπάρχουν κάποιες ομοιότητες, όπως και διαφορές, στην γραμματική. Και τα ελληνικά, και τα ρωσικά είναι κλιτές γλώσσες. Ας πούμε, τα ουσιαστικά και στα ελληνικά και στα ρωσικά έχουν 3 γένη, στη ρωσική γλώσσα υπάρχουν 6 πτώσεις. Από την άλλη, στη ρωσική γλώσσα δεν υπάρχουν άρθρα. Σ’ αυτό οφείλονται και τα λάθη που κάνουν οι Ρώσοι στη χρήση των άρθρων στα ελληνικά. Έχουν μια τάση να μην τα χρησιμοποιούν καθόλου ή να μην τα χρησιμοποιούν αρκετά. Ο σχηματισμός των λέξεων στη ρωσική γλώσσα είναι πιο  σύνθετος, υπάρχουν πολλά επιθέματα, προθέματα κτλ. Τα ρήματα της ρωσικής γλώσσας είναι πιο δύσκολα, έχουν τετελεσμένη και μη τετελεσμένη μορφή. Ένα εξαιρετικά δύσκολο κεφάλαιο της ρωσικής γλώσσας είναι ο τονισμός. Ακόμη και οι ίδιοι οι Ρώσοι κάνουν λάθη στους τόνους. Σε πολλές περιπτώσεις ο τόνος μεταφέρεται από μια συλλαβή στην άλλη και είναι σχεδόν αδύνατο να θυμάσαι όλους τους κανόνες. Άντε να εξηγήσεις σε έναν ξένο γιατί οι Ρώσοι λένε «нога» (το πόδι) τονίζοντας την δεύτερη συλλαβή και «ножка» (το ποδαράκι) τονίζοντας την πρώτη. Στη ρωσική γλώσσα υπάρχουν ορισμένα σύμφωνα που δεν υπάρχουν στην ελληνική και παρουσιάζουν ιδιαίτερη δυσκολία για έναν Έλληνα. Τα ηχηρά σύμφωνα γίνονται άφωνα ανάλογα με τη θέση τους μέσα σε μια λέξη. Υπάρχει διαφορά στην προφορά των άτονων και τονισμένων φωνηέντων. Πιστεύω ότι ο τόνος που τίθεται στις λέξεις στα ελληνικά βοηθάει πολύ να αποφεύγονται τα σχετικά λάθη.  Θα έλεγα ότι τη μεγαλύτερη δυσκολία στην ελληνική γλώσσα παρουσιάζουν κάποια υπολείμματα των αρχαίων ελληνικών και της καθαρεύουσας,  η παράλληλη χρήση των λέξεων που έχουν την ίδια σημασία, μία από τις οποίες προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά και η άλλη  – από τα νέα ελληνικά.

Γιατί αποφάσισες να ασχοληθείς με τη διερμηνεία και τι είναι αυτό που σου αρέσει περισσότερο στη δουλειά σου; 

Η ενασχόλησή μου με τη διερμηνεία προέκυψε από την επιθυμία μου να μάθω καλύτερα ελληνικά. Όταν ήμουν φοιτήτρια, τελείωσα μια σχολή ξεναγών και στα φοιτητικά μου χρόνια δούλεψα λίγο με Έλληνες τουρίστες. Στη συνέχεια άρχισα να δουλεύω με επίσημες αντιπροσωπείες στην Κεντρική επιτροπή της Κομσομόλ, στα συνδικάτα κτλ. Κάποια στιγμή, όταν δούλευα με μια αντιπροσωπεία των Ελλήνων συνδικαλιστών-κινηματογραφιστών με παρακάλεσαν να κάνω chuchotage (τώρα το τρέμω περισσότερο απ’ όλα). Αυτό ήταν το ξεκίνημα. Κάποια στιγμή με έβαλαν για πρώτη φορά στην καμπίνα… Η διερμηνεία είναι μια δουλειά πολύ απαιτητική. Πάντα αντιμετωπίζεις μια πρόκληση, είναι σαν να δίνεις εξετάσεις ή σαν να τρέχεις σε ράλι. Πρόπερσι δύο συνάδελφοι και εγώ κάναμε σε ένα κολλέγιο μάθημα «Εισαγωγή στη διερμηνεία» σε μια ομάδα φοιτητριών από το Καζακστάν που θέλουν να γίνουν διερμηνείς. Τους είπα ότι η πρώτη φορά στην καμπίνα είναι περίπου σαν την πρώτη φορά στο τιμόνι του αυτοκινήτου.  Σε κάποια συνέδρια αποκτάς πολλές πληροφορίες, μαθαίνεις πράγματα. Κάποια συνέδρια σου δίνουν την δυνατότητα να ταξιδεύεις. 

Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες της διερμηνείας σε συνέδρια και της διερμηνείας επιχειρηματικών συναντήσεων;  

Θα έλεγα ότι στις επιχειρηματικές συναντήσεις παίζουν μεγάλο ρόλο οι προσωπικές επαφές. Η  δυσκολία που βρίσκω καμιά φορά στις επιχειρηματικές συναντήσεις έχει σχέση με τις συνθήκες εργασίας: οι απεριόριστες ώρες, η παντελής έλλειψη οργάνωσης (βρίσκεσαι σε ένα τραπέζι και μιλάνε όλοι μαζί). Προσωπικά δεν έχω μόνιμους πελάτες επιχειρηματίες που μου δίνουν δουλειά σε συνέδρια, έχω τέτοιους πελάτες μόνο για μεταφράσεις.

Έχεις κάποια ιδιαίτερα απαιτητική ή ενδιαφέρουσα εμπειρία από διερμηνεία να μας διηγηθείς;

Έχω δουλέψει σε άπειρα συνέδρια, θα ήθελα όμως να αναφερθώ σε δύο δουλειές. Η πρώτη ήταν διάλεξη της Ι.Αντώνοβα, διευθύντριας του Μουσείου Καλών Τεχνών Α.Πούσκιν  στη Μόσχα με θέμα «Ο θησαυρός του Πριάμου».  Ήταν μια δουλειά που ήθελε ένα υπόβαθρο στην ιστορία της τέχνης. Εκεί γνώρισα  συναδέλφους από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Διερμηνέων Συνεδρίων  οι οποίες μου πρότειναν να γραφτώ στον Σύλλογο. Έγινα μέλος του Συλλόγου, γνώρισα και άλλους συναδέλφους και βρήκα πολλές δουλειές από κεί.  Δυστυχώς, ο εν λόγω Σύλλογος δεν υφίσταται πλέον. Η δεύτερη ήταν η σύναξη των προκαθημένων στην Κωνσταντινούπολη και το Παύλειο συμπόσιο που ακολούθησε. Παρέα με καταπληκτικούς συναδέλφους κάναμε ένα υπέροχο ταξίδι στα βήματα του αποστόλου Παύλου.

Τέλος, τι θα συμβούλευες τους νεότερους συναδέλφους που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τη διερμηνεία; 

Η διερμηνεία είναι σκληρή και ιδιαίτερα απαιτητική δουλειά που δεν σ’ αφήνει να επαναπαύεσαι. Θέλει διάβασμα, μελέτη, γνώσεις… Δυστυχώς, παίζει ρόλο όχι μόνο η ποιότητα της δουλειάς, αλλά και οι άλλοι παράγοντες Υπάρχουν πολλοί επιτήδειοι που προσπαθούν να μας εκμεταλλευτούν. Καμιά φορά προβάλλουν παράλογες απαιτήσεις. Τον τελευταίο καιρό ακούω ολοένα και συχνότερα ότι ο εν δυνάμει πελάτης θέλει να με γνωρίσει.  Το θεωρώ κακή πρακτική που δεν προσφέρει τίποτα. Όλα τα θέματα μπορούν να συζητηθούν από το τηλέφωνο. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν διαπραγματευόμαστε για τις συνθήκες και τους όρους εργασίας. Ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα είναι οι πληρωμές και οι καθυστερήσεις τους. Είναι δύσκολο να ζήσεις μόνο από τη διερμηνεία, συνήθως πρέπει να κάνεις και κάτι άλλο – μεταφράσεις, διδασκαλία κτλ. Τέλος, θα ήθελα να ευχηθώ καλή επιτυχία και πολλές, ενδιαφέρουσες και καλοπληρωμένες δουλειές σε όλους τους συναδέλφους, παλιούς και νέους.

 

*****************************************************************

Interview of the month – Olga Patrounova
(professional translator and interpereter)

What is your relationship with the Greek language? How and why did you start learning it?

When I was younger, I spent a few years with my parents and sister in India, where my father, an engineering professor, was posted as a UNESCO delegate. On our way back to Moscow we travelled around Europe, stopping in Athens. After having lived in India, I was very impressed by Greece; I fell in love with it. When I got back to Moscow, I found out about a Greek language course at the Pioneers Palace, which is a large children’s club, and started attending classes there. I was 13 years old.  I was fascinated by the Greek language and I continued learning it by myself. I studied English at university, but I ended up working with Greek. I worked as a Greek language editor at “Progress” publishing house and as a lecturer at Moscow Linguistic University and at the Diplomatic Academy of the Ministry of Foreign Affairs in Moscow. At the same time, I occasionally took jobs as a conference interpreter and as a translator.

In your opinion, what are the similarities and differences between Russian and Greek?

There are definitely both similarities and differences, mostly in grammar. Both are inflected languages. For example, nouns in Greek and in Russian have three genders; Russian has 6 cases. On the other hand, there are no articles in Russian. That explains why Russians often make mistakes in the use of articles in Greek. They have the tendency to either not use them at all or not use them enough. Word formation in Russian is more complex, as there are many suffixes, prefixes, etc. Verbs are also more difficult, because they have perfect and imperfect tenses. Another difficult chapter of the Russian language is accentuation. Even Russian themselves make mistakes when stressing words. There are many cases where the stress moves from one syllable to another and it’s practically impossible to memorise all the rules. How are you supposed to explain to a foreigner why Russians say «нога» (leg) stressing the second syllable, but they accentuate the first syllable when they talk of «ножка» (diminutive of the word leg)? Russian uses some consonants that do not exist in Greek, which makes them very difficult to pronounce for a Greek person. Voiced consonants can become voiceless depending on their position in a word. Voiceless and voiced vowels are pronounced in different ways. I think that the fact that the Greek language uses accents on words helps avoid mistakes. I would say that the greatest difficulty of the Greek language is the use of words from ancient Greek and from katharevousa (a form of compromise between ancient Greek and modern Greek conceived in the early 19th century), leading to the parallel use of two words with the same meaning, one of which derives from ancient Greek and the other from the modern form of the language.

How did you decide to become an interpreter and what do you enjoy the most about your job?

My interest in interpreting started from my desire to improve my Greek. When I was a student, I went to a school for tour guides and during my student years I worked with groups of Greek tourists. Later I started working with the Central Committee of the Komsomol, syndicates, etc, as an interpreter for official delegations. At some point, while I was working with a delegation of Greek syndicalists-filmmakers, they asked me to do chuchotage (which I now fear more than anything). That’s how it all started. Somehow I ended up in the interpreter’s cabin…Interpreting is a very challenging profession. You are constantly being challenged; it’s like taking an exam or running a race. Two years ago, two of my colleagues and I taught a class called “Introduction to Interpreting” to a group of female students from Kazakhstan who were interested in becoming interpreters. I told them that the first time you enter the cabin is similar to the first time you get behind the wheel. Some conferences are an opportunity to get informed and learn new things. Others give you the opportunity to travel. 

What are some specific characteristics of conference interpreting and interpreting at business meetings? 

I think that contacts are very important to get interpreting jobs at business meetings.  As far as I’m concerned, the greatest difficulty of business meetings are the working conditions: the endless hours, the total lack of organisation (you are seated at a table where everyone is talking at the same time). My permanent business clients generally don’t offer me conference interpreting jobs, but rather translation assignments.

Can you think of a particularly challenging or interesting interpreting job?

I have worked at countless conferences, but there are two jobs I would like to mention. The first one was a lecture by the Director of The Pushkin State Museum of Fine Arts in Moscow, I. Antonova, which was entitled “Priam’s treasure”. It required an art history background. While I was there I met some colleagues from the Panhellenic Association of Conference Interpreters, who suggested that I become a member. I joined the Association, I met more colleagues and got many jobs thanks to them. Unfortunately, that Association no longer exists. Another interesting job was the Synaxis of the First-Hierarchs of the Orthodox Churches in Istanbul, followed by the Pauline Symposium. I was accompanied by great colleagues and we had a wonderful trip in the footsteps of Apostle Paul.

Finally, is there any advice you’d like to give to your younger colleagues who are interested in interpreting?

Interpreting is a hard and really demanding job where you can never drop your guard. It requires studying, reading, knowledge…Unfortunately, the quality of your work is not the only thing that matters; there are many swindlers who try to take advantage of us. Sometimes the clients’ demands are unreasonable. Lately it happens quite often that the potential client wants to meet me. I consider it a bad practice that adds nothing to the process. Everything can be discussed over the phone. We must be very careful when negotiating working conditions and the terms and conditions of a job. Another serious problem are delays in payment. It is difficult to make a living from interpreting alone; usually you must also have another occupation, be it translation, teaching or something else. Finally, I would like to wish good luck to all my colleagues, whether they are new at the job or experienced professionals. May they get many interesting and well-paid jobs!