Tag Archives: translation

Posted on by

Συνέντευξη του μήνα – Ιωάννα Καραμήτσα
Μεταφράστρια – Digital nomad

Karamitsa

Είσαι η πρώτη Ελληνίδα μεταφράστρια “digital nomad” που συναντούμε. Πώς πήρες αυτή την απόφαση και πόσο καιρό ταξιδεύεις;

Ξεκινάς με την πιο δύσκολη ερώτηση γιατί, πραγματικά, ούτε και εγώ ξέρω πώς την πήρα αυτή την απόφαση! Ως χαρακτήρας ήμουν πάντα πολύ ανασφαλής και ποτέ δεν είχα ταξιδέψει μόνη μου. Όταν, πριν από 14 χρόνια, αποφάσισα να ασχοληθώ με τη μετάφραση, στόχος μου ήταν να μπορέσω να εργάζομαι από το σπίτι όταν θα αποκτούσα την δική μου οικογένεια. Αυτό το όνειρο με τα χρόνια άλλαξε. Το 2011 μετακόμισα στην Ολλανδία και εκεί ήταν που άρχισα να έρχομαι σε επαφή με μια πραγματικότητα πολύ διαφορετική από εκείνη που ζούσα στην Ελλάδα. Ως μεταφράστρια, με το γραφείο μου να είναι το ίδιο μου το σπίτι, δεν είχα ιδιαίτερη κοινωνική ζωή.

Έτσι έψαξα να βρω τρόπους να κοινωνικοποιηθώ και να δημιουργήσω έναν κύκλο. Το 2013 ξεκίνησα να ασχολούμαι με το CrossFit, το οποίο με δυνάμωσε όχι μόνο σωματικά αλλά και πνευματικά. Έγινα μέλος μιας παγκόσμιας κοινότητας ανθρώπων που θα αδικούσα αν την περιέγραφα με μερικές, μόνο, λέξεις αλλά και της «δικής μας» μικρής, τοπικής κοινότητας του UnScared CrossFit στην Ουτρέχτη. Σε αυτή την παγκόσμια κοινότητα του CrossFit στηρίχτηκα για να ξεκινήσω τα ταξίδια μου. Σε κάθε χώρα που θα πήγαινα, θα έκανα επαφή με την τοπική κοινότητα και έτσι θα είχα μια «οικογένεια» σε κάθε μέρος του κόσμου. Αυτό θα μου έδινε την αίσθηση της ‘ασφάλειας’ που χρειαζόμουν.

Ξεκίνησα, λοιπόν, ένα ιστολόγιο www.theboxtrotter.com αρχικά μιλώντας για τους φόβους και τις προσδοκίες μου, για την οργάνωση του ταξιδιού μου και όλα όσα πέρναγαν καθημερινά από το μυαλό μου. Ψάχνοντας στο Facebook και μιλώντας για τα σχέδιά μου με φίλους και γνωστούς, βρήκα το ‘A Home For CrossFitters’ (H4CF) μια σελίδα που δημιούργησε ένα ζευγάρι στη Γερμανία με σκοπό να βοηθήσει τους crossfitters που ταξιδεύουν να έρθουν σε επαφή με την τοπική κοινότητα, ακόμη και να φιλοξενηθούν από συναθλητές. Την πρώτη φορά που έγραψα σε αυτή τη σελίδασχετικά με το τι πρόκειται να κάνω, έλαβα μέσα σε μερικές μόνο ώρες προσκλήσεις για να ταξιδέψω σε Γερμανία, Αυστρία, Αυστραλία, Τουρκία και Γαλλία από άλλα μέλη της κοινότητας που ήθελαν να με φιλοξενήσουνκαι να προπονηθούμε παρέα. Στην αρχή οι περισσότεροι νόμιζαν ότι αυτό είναι και το επάγγελμά μου.. ότι έχω κάποιο εισόδημα από το ιστολόγιο ή ότι πληρώνομαι για να ταξιδεύω. Μακάρι να ήταν έτσι! Δεν είχα μέχρι τότε συνειδητοποιήσει πόσο τυχερή είμαι που έχω διαλέξει ένα επάγγελμα που μου επιτρέπει να ακολουθήσω αυτό τον τρόπο ζωής και το μόνο που, ουσιαστικά, χρειάζομαι για να συνεχίσω να ταξιδεύω είναι τον υπολογιστή μου και πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Οργάνωσα, λοιπόν, το πρώτο μου ταξίδι τον Οκτώβριο του 2015. Δειλά. Πολύ δειλά. Πρώτος προορισμός ήταν στη Γερμανία για 6 μόνο ημέρες. Ένα, μόλις, μικρό βηματάκι από το σπίτι, περισσότερο για να πειραματιστώ και να αποδείξω στον εαυτό μου ότι μπορώ. Η υποδοχή που είχα ήταν τόσο ζεστή και πραγματικά δεν το περίμενα να δημιουργήσω τέτοιους δεσμούς με άτομα που ήταν μέχρι πρόσφατα απλά ‘ξένοι’. Έκτοτε ταξίδεψα σε Ελλάδα, Ιταλία και τώρα βρίσκομαι (για λίγο ακόμα) στη Βραζιλία.

Είναι όλα τόσο αλληλένδετα όταν ταξιδεύεις και εργάζεσαι ταυτόχρονα. Μου δίνεται η δυνατότητα να εμπνεύσω και να εμπνευστώ. Η δουλειά μου είναι στο σπίτι μου και το σπίτι μου είναι ο κόσμος όλος.

 

Με ποια κριτήρια επιλέγεις την επόμενη χώρα στην οποία θα πας; Η γλώσσα παίζει ρόλο για σένα;

Τις πρώτες χώρες στις οποίες ταξίδεψα τις επέλεξα βάσει των προσκλήσεων που είχα λάβει (Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία). Στην Ιταλία, μια Κυριακή χαζεύοντας το χάρτη του CrossFit με όλα τα γυμναστήρια ανά τον κόσμο είχα σαν κριτήριο να βρω μια περιοχή με ήλιο, θάλασσα και, βεβαίως, γυμναστήρια CrossFit. Είχα ήδη ζήσει δυο μήνες στο Μιλάνο, ο χειμώνας με είχε κουράσει και χρειαζόμουν μια αλλαγή… Κατέληξα στο Νατάλ. Μπήκα στο google να δω φωτογραφίες της περιοχής, επικοινώνησα με τα τοπικά γυμναστήρια και βρέθηκε ένα που με βοήθησε να βρω ένα διαμέρισμα για 1-2 μήνες αλλά, το σημαντικότερο, μου έδωσε την αίσθηση ότι δεν θα είμαι μόνη, ότι κάποιος θα είναι εκεί να με περιμένει.

Η αλήθεια είναι ότι οι επιλογές μου μέχρι στιγμής γίνονται πολύ αυθόρμητα. Έφτασα στην Βραζιλία χωρίς να ξέρω τα βασικά για τη χώρα, χωρίς να κάνω οποιαδήποτε έρευνα. Η γλώσσα, όσο και αν μου αρέσει να την ακούω, είναι πάρα πολύ δύσκολη και έχει αποτελέσει εμπόδιο στην επικοινωνία μου. Συνειδητοποιώ ότι συναναστρέφομαι με άτομα απλά και μόνο επειδή μιλάνε αγγλικά (άτομα που ίσως ποτέ δεν θα μου τραβούσαν την προσοχή υπο άλλες συνθήκες), αλλά και ότι χάνω πολλές ενδιαφέρουσες συζητήσεις με ντόπιους μην μπορώντας να μιλήσω τη γλώσσα. Ίσως μετά την εμπειρία της Βραζιλίας, να αρχίσω να λαμβάνω υπόψη μου την γλώσσα στην επιλογή των επόμενων προορισμών μου. Ίσως, εν μέρει, γι’αυτό να διάλεξα μετά από εδώ να επισκεφτώ τον Καναδά.

Πόσο εύκολο/ δύσκολο είναι για έναν μεταφραστή να δουλεύει και να ταξιδεύει ταυτόχρονα; Τι δυσκολίες έχεις αντιμετωπίσει (από άποψη λογιστικών, ασφαλιστικών, αλλά και πρακτικών θεμάτων);

Τίποτα δεν είναι εύκολο και τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Στην περίπτωσή μου, θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι πριν ξεκινήσω να ταξιδεύω είχα ήδη μια πελατειακή βάση που μου εξασφάλιζε ένα εισόδημα κατά μέσο όρο επαρκές για μια λιτή ζωή, την οποία σαφώς δεν έχτισα από τη μια μέρα στην άλλη. Παρά το γεγονός ότι εργάζομαι ως μεταφράστρια ήδη 14 χρόνια, δεν έχω κανένα συμβόλαιο για συνεχή ροή projects. Γνωρίζω, όμως, ότι με ένα σχετικό ‘μαξιλαράκι’ για τους δύσκολους μήνες και μειώνοντας τα έξοδά μου όσο το δυνατό, μπορώ να συνεχίσω να ταξιδεύω για όσο το αντέχω και το επιθυμώ.

Επίσης, έχω επιλέξει να μην είμαι «με ένα σακίδιο στον ώμο» διαρκώς, αλλά να μένω μερικούς μήνες σε κάθε χώρα που επισκέπτομαι, για διάφορους λόγους. Καταρχάς, ως άτομο χρειάζομαι χρόνο για να προσαρμοστώ στο νέο μου περιβάλλον, να νιώσω οικεία. Δεν βρίσκομαι σε μόνιμες διακοπές, όπως νομίζουν οι περισσότεροι. Σε κάθε χώρα που ταξιδεύω το πρώτο πράγμα που διευθετώ είναι να έχω πρόσβαση στο διαδίκτυο, έστω μέσω κινητού. Χωρίς ιντερνετ, θα χάσω δουλειές. Επίσης, δεδομένου ότι στο μεγαλύτερο μέρος τους οι πελάτες μου βρίσκονται στην Αγγλία, πρέπει να φροντίζω να είμαι διαθέσιμη (έστω ξύπνια!) τις εργάσιμες ημέρες και ώρες της Αγγλίας. Εντός Ευρώπης, αυτό δεν ήταν ποτέ πρόβλημα. Όντας όμως στη Βραζιλία έχω αναγκαστεί να ξυπνάω πολύ πιο νωρίς για να απαντάω στα μηνύματά μου και πρέπει πάντα να λαμβάνω υπόψη μου την διαφορά της ώρας για την παράδοση των εργασιών μου.

Ανασφάλεια υπάρχει, όπως σε κάθε ελεύθερο επάγγελμα, αλλά και λόγω χαρακτήρα. Ιδιαίτερα δε όταν είσαι μακριά από το σπίτι σου, την οικογένειά σου και την ασφάλεια που όλα αυτά σου προσφέρουν, είναι ακόμα πιο δύσκολο να αντιμετωπίσεις τους «δύσκολους» μήνες, όταν κάθεσαι μπροστά στον υπολογιστή και περιμένεις να έρθει έστω ένα πιστοποιητικό προς μετάφραση. Μια άλλη παράμετρος που δεν είχα λάβει αρχικά υπόψη είναι η ποιότητα της σύνδεσης στο διαδίκτυο. Σίγουρα σε καμία περίπτωση δεν χρειάζομαι το γρηγορότερο ιντερνετ που υπάρχει, αλλά όταν πριν μερικές εβδομάδες κόπηκε το ρεύμα (και συνεπώς και το ιντερνετ) σε όλο το χωριό (επί του παρόντος είμαι στην Τζερικοακοάρα, στη Βραζιλία) και δεν γνώριζα πότε θα επανερχόταν, με έπιασε πανικός. Είχα να παραδώσω 3 εργασίες μέχρι το βράδυ, τις οποίες ευτυχώς ολοκλήρωσα μιας και ο φορητός μου υπολογιστής ήταν πλήρως φορτισμένος, αλλά πώς θα τις έστελνα; Έμεινα χωρίς ρεύμα για πάνω από 7 ώρες. Ίσως οι δυσκολότερες 7 ώρες των τελευταίων μηνών σε εργασιακό επίπεδο.

Όσον αφορά στα λογιστικά και ασφαλιστικά μου ζητήματα, πιστεύω πως είμαι πολύ τυχερή μιας και η έδρα μου είναι στην Ολλανδία και μπορώ να τα διευθετήσω όλα ηλεκτρονικά. Έχω την βοήθεια του λογιστή μου, εάν χρειαστεί, οπότε είμαι καλυμμένη από κάθε άποψη.

Τι συμβουλή θα έδινες σε άτομα του κλάδου που ενδιαφέρονται να κάνουν κάτι ανάλογο;

Όπως ανέφερα και παραπάνω, θεωρώ ότι πριν ξεκινήσει κανείς αυτό τον τρόπο ζωής, είναι σημαντικό να έχει ένα σταθερό όσο το δυνατό πελατολόγιο και ροή εργασιών που να του εξασφαλίζει ότι θα καλύπτει τα πάγια μηνιαία έξοδά του (συνταξιοδοτικό/ασφαλιστικό πρόγραμμα, φόροι, διαμονή κλπ.) ή/και τον τρόπο ζωής που θέλει να ακολουθήσει. Επιπλέον, δεν θα μπορούσα να φανταστώ να κάνω αυτή τη ζωή χωρίς να έχω κάποιες έστω αποταμιεύσεις που μου προσφέρουν λίγη πνευματική ηρεμία. Το digital nomad lifestyle είναι υπέροχο αλλά και απαιτητικό. Πρέπει να μπορείς να προσαρμοστείς γρήγορα σε ό,τι προκύπτει σε ένα μέρος που δεν σου είναι οικείο και να στηρίζεσαι απόλυτα στον εαυτό σου. Όλα αυτά σε συνδυασμό με το ότι πρέπει να είσαι διαθέσιμος για δουλειά ανά πάσα στιγμή, να απαντάς σε emails και να τηρείς τις προθεσμίες παράδοσης των εργασιών σου! Χρειάζεται να έχεις το «μικρόβιο» του ταξιδιώτη, να μπορείς να αποδεχθείς ότι θα περνάς διαστήματα ολομόναχος, ότι θα σου λείπει μια οικεία παρουσία και μια αγκαλιά από έναν άνθρωπο «δικό σου». Προσωπικά, γνωρίζοντας ότι αυτός θα ήταν ένας παράγοντας που θα με δυσκόλευε πολύ, έχτισα ένα δίκτυο υποστήριξης γύρω μου αποτελούμενο από ανθρώπους στους οποίους μπορώ να στηριχτώ ανά πάσα ώρα και στιγμή, έστω από απόσταση. Πρόκειται για μια διαρκή εξερεύνηση όχι μόνο του κόσμου, αλλά και του εαυτού μας, και δυστυχώς δεν είναι όλοι έτοιμοι να έρθουν αντιμέτωποι με τον ίδιο τους τον εαυτό. Μιλάω εκ πείρας.

Εάν όμως μπορούσα να δώσω μόνο ΜΙΑ συμβουλή, αυτή θα ήταν ‘Go for it!’. Πάρε το ρίσκο και ακόμα και αν δεν πετύχεις με την πρώτη, θα έχεις αποκομίσει από την εμπειρία αυτή ανεκτίμητη γνώση και δύναμη, εφόδια που θα βρουν εφαρμογή σίγουρα στα επόμενα βήματα που θα ακολουθήσεις.

Ποια είναι τα οφέλη από αυτόν τον τρόπο ζωής στη δουλειά σου και στη γενικότερη αντίληψή σου;

Μέσα από τα ταξίδια μου μαζεύω εμπειρίες, διευρύνω τους ορίζοντες μου και ολοκληρώνομαι περισσότερο ως άνθρωπος, και αυτό έχει σίγουρα επηρεάσει και τον τρόπο με τον οποίο εργάζομαι. Ξέφυγα από έναν «κλειστό» και φαύλο κύκλο και εξέθεσα τον εαυτό μου σε νέες προκλήσεις που με έμαθαν να σκέφτομαι εναλλακτικά, να προσπαθώ να βρω την ευκαιρία εκεί που οι άλλοι βλέπουν το πρόβλημα, να ελέγχω καλύτερα το άγχος μου αλλά και τα οικονομικά μου. Ταξιδεύοντας σε μέρη που με εμπνέουν, συνειδητοποιώ ότι έχω περισσότερο ποιοτικό χρόνο να αφιερώσω στη δουλειά μου και την κάνω με ακόμη μεγαλύτερη ευχαρίστηση.

Ανταλλάσσω απόψεις και παίρνω ιδέες από ανθρώπους που υπό άλλες συνθήκες δεν θα γνώριζα ποτέ μου. Μαθαίνω για τον τρόπο με τον οποίο εργάζονται άλλοι digital nomads, γεγονός που μου έχει δώσει πολλές «έξυπνες» πρακτικές λύσεις σε καθημερινά εργασιακά ζητήματα, αλλά και καινούργιους τρόπους να γίνω πιο παραγωγική. Οι άνθρωποι που έρχονται στον δρόμο μου έχουν όλοι κάτι να μου προσφέρουν. Μπορεί να είναι κάτι άμεσα εφαρμόσιμο στην μεταφραστική μου εργασία ή, συνήθως, κάτι που θα ανακινήσει νέες σκέψεις και θα προκαλέσει νέες ιδέες στο μυαλό μου. Σκέψεις και ιδέες που κάποια στιγμή θα βρουν τον τρόπο να μετατραπούν σε επιχειρηματική ευκαιρία ή θα μου δώσουν κάποιο πλεονέκτημα εκεί που δεν θα το περιμένω.

Τα ταξίδια μου με έχουν «αφυπνήσει» πνευματικά. Είναι μια απύθμενη δεξαμενή εμπειριών που θα κρατάω μέσα μου για όλη την υπόλοιπη ζωή μου. Έχω την ελευθερία να εξερευνώ τον κόσμο και να επισκέπτομαι μέρη που ίσως ποτέ να μην κατάφερνα να δω, εάν είχα μόνο 25 ημέρες το χρόνο άδεια. Έχω έρθει σε επαφή με τόσο διαφορετικούς πολιτισμούς και έχω λάβει ανέλπιστα πολλή θετική ενέργεια και βοήθεια. Έχω αδράξει και εγώ με τη σειρά μου την ευκαιρία να βοηθήσω, όπου μπορώ και όποιον μπορώ, τόσο απλόχερα όσο μου προσφέρθηκε και εμένα, και αυτό από μόνο του με γεμίζει χαρά και ικανοποίηση. Νιώθω ότι γίνομαι καλύτερος άνθρωπος, με την δική μου, φυσικά, ερμηνεία του όρου.

Είναι όλα τόσο αλληλένδετα όταν ταξιδεύεις και εργάζεσαι ταυτόχρονα. Μου δίνεται η δυνατότητα να εμπνεύσω και να εμπνευστώ. Η δουλειά μου είναι στο σπίτι μου και το σπίτι μου είναι ο κόσμος όλος.

*****************************************************************

Interview of the month – Ioanna Karamitsa
Translator-Digital nomad

Karamitsa

*Translated into English by Ioanna Karamitsa.

You are the first Greek “digital nomad” translator we have come across. How did you decide to do this and how long have you been travelling?*

You’re starting off with the toughest question because I really have no idea how I ended up making this decision! I have always been an insecure person and had never in the past traveled alone. Fourteen years ago, when I decided to take up translations, my goal was to be able to work from home when the time would come for me to have my own family. Through the years this dream changed. In 2011, I moved to the Netherlands where I came in contact with a reality much more different than the one I was used to in Greece. Being a translator working from home I really had no social life.

So, I started looking for ways to socialize and become part of a community. In 2013, I started doing CrossFit, which made me stronger not only physically but also mentally. I joined a global community of people whom I would not be doing any justice trying to describe in only a few words; but also ‘our own’ local community at UnScared CrossFit in Utrecht. I leaned on this community of crossfitters to start my travels. In every country that I would visit, I would contact the local community and would have a ‘family’ in every part of the world. This would be my safety net.

I started blogging at www.theboxtrotter.com initially writing about my fears and expectations, about organizing my journey and everything that would cross my mind on a daily basis. Scrolling through Facebook and talking about my plans with friends I came across a group called ‘A Home For CrossFitters’ (H4CF) created by a young couple in Germany with the aim to helping travelling crossfitters get in contact with the local community and possibly be hosted by fellow athletes. Within just hours from the first time I posted on that group about what I was planning to do I got invites to travel to Germany, Austria, Australia, Turkey and France to be hosted by other members of our community and train with them. At first, most people thought that this was my occupation.. that I am making money from blogging or that I am getting paid to travel. I wish! Until that time I had not realized how lucky I am to have chosen a job that allows me to lead this lifestyle and that the only thing I actually needed was a laptop and access to the internet in order to keep going.

So I planned my first trip in October 2015. Baby steps out of my comfort zone. My first destination was Germany only for 6 days. Just a short ride from home more of an experiment and to prove to myself that I can do this. I was given such a warm welcome! I honestly did not expect to create such bonds with people that not long ago were just ‘strangers’. Since then I travelled to Greece, Italy and I am now (for a few more weeks) in Brazil.

It is all so interrelated when you travel and work at the same time. I am given the opportunity to inspire and be inspired. My work is at home and my home is the world.

 

How do you pick your next destination? Is language an important factor for you?

I chose the first countries I visited on the basis of the invites I had (Germany, Greece, Italy). In Italy, on a Sunday going through the CrossFit affiliates map with all the gyms worldwide, my criterion was to find a location with sun, sea and, of course, CrossFit gyms. I’d already spent two months in Milano, tired of the winter and in need of a change… I ended up choosing Natal. I googled pictures of the place, contacted the local gyms and got help from one of them in finding an apartment for 1-2 months, but most importantly, I was given the feeling I will not be alone, that there will be someone waiting for me.

The truth is that my choices so far have been very spontaneous. I came to Brazil without knowing the basics about the country, without having made any research whatsoever. The language, regardless of how much I like listening to it, is quite difficult and has been an impediment in communicating. I realized that I am around people only cause they speak English (when I would probably not have any interest in them under other circumstances), but also that I am missing out on many interesting conversations with locals just because I don’t speak Portuguese. Perhaps after my experience in Brazil I will start taking into account the language when selecting my next destinations. Maybe in part this is why I picked Canada as my next destination.

How easy/hard is it for a translator to work and travel at the same time? What difficulties have you encountered (in terms of accounting, insurance and other practical issues)?

Nothing is easy and nothing is impossible. In my case, I believe it was important that before I started travelling I already had a client base securing an income that is on average enough for me to lead a simple life; of course, this client base was not built overnight. Despite the fact that I have been working as a translator for 14 years, I have no contract ensuring a steady workflow. I do know, however, that with some savings for the tough months and by reducing my expenses as much as possible, I can continue travelling for as long as I can and want to.

Moreover, I have chosen to not be a traditional ‘backpacker’ constantly on the move, rather for various reasons I stay a few months in each country I visit. First of all, I need time to adjust to my new environment and feel at home. I am not on constant holidays as many people might think. The first thing I make sure to arrange in every country I visit is to have uninterrupted access to the internet, albeit via mobile. No internet means no income. In addition, given that the majority of my clients are located in the UK, I must make sure I am available (or at least awake!) during UK working days and hours. This was never a problem within Europe. However, being in Brazil, I have to wake up much earlier in order to answer to my emails and must always take into account the time difference when delivering my projects.

Insecurity is a given when you work freelance I think, but it is also one of my core characteristics. Especially when you are away from home, family and the safety they offer, it may be even harder to deal with the ‘hard’ months when you sit in front of your laptop waiting to get at least a certificate to translate. Another factor I had not thought of initially is internet quality. Of course I do not require an ultra-fast connection to work, but when a few weeks ago there was a power cut (and therefore no internet) in the whole village (I am in Jericoacoara, Brazil at the moment) and I had no idea when it would be restored, I panicked. I had to deliver 3 projects later that evening, which I had finished as my laptop was fully charged, but.. how was I going to send them? I was without power for over 7 hours. Maybe my worst 7 hours of the past months in terms of work.

With regards to accounting and insurance issues, I think I am very lucky as my seat is in the Netherlands and it can all be settled remotely and online. I also get help from an accountant, if necessary, so I feel I am fully covered.

What would you advise other translators interested in pursuing something similar?

As mentioned above, I believe that before embarking on such a life journey it is important to have in place a client base and some workflow securing that all fixed monthly expenses are covered (pension, insurance, taxes, accommodation etc.) and/or the lifestyle each one wants to lead. I could never imagine having this lifestyle without having at least some savings, which keep my stress levels to a manageable level. The digital nomad’s life is incredible but it is also demanding. You must be able to adapt fast to whatever might come up in an unfamiliar place knowing you can only count on yourself – not to mention you still need to be available to take on work, respond to emails and meet your deadlines! You need to have the ‘bug’; to accept that there will be times you will have to be completely on your own, you will miss seeing a familiar face and get a hug from a person that’s ‘yours’. Personally, knowing that this would be a factor that would make it harder for me, I built a support network around me made of people I can trust and turn to at any time, even if they are far away. This is a constant exploration not only of the world, but of ourselves as well and unfortunately not everyone is ready to confront their own self. I know so.

But if I could only give ONE piece of advice, that would be ‘Go for it!’. Take your chances and even if you don’t succeed the first time, you will have acquired priceless knowledge and strength from this experience, which you will definitely use during your next steps.

What are the benefits of this lifestyle for your work and your general perception of the world?

 Through my travels I gather experiences, open my mind and grow as a person and this has certainly affected the way in which I work too. I managed to get out of a vicious circle and exposed myself to new challenges that taught me how to think out of the box, to try to find opportunities where others see a problem, to manage my stress levels and my finances in a much better way. I realize that travelling to places that inspire me gives me more quality time to devote to my work and I do it with even more pleasure.

I exchange views with and get ideas from people whom I would have never met under different circumstances. I hear about the way in which other digital nomads work, which has given me many ‘smart’ solutions on day-to-day business issues, but also new ways of becoming more productive. The people I crossed paths with all contributed in a way. Be it something immediately applicable to my translation business or something that will bring up new thoughts and ideas in my mind. Thoughts and ideas that will at some point, sooner or later, find their way into becoming a business opportunity or will give me an advantage when I least expect it.

I have been awakened through my travels. It is like a river of experiences that never stops flowing. I am free to explore the world and visit places that I would probably never have the opportunity to see had I been counting on 25 days of leave per year. I’ve been exposed to cultures so different and have received so much positive energy and help. I too have seized the chance to offer my help to whoever I can, whenever I can, as openhandedly as I have been helped and this fact in itself fills me with joy and satisfaction. I feel I am becoming a better version of myself – in my own interpretation of the term, of course.

It is all so interrelated when you travel and work at the same time. I am given the opportunity to inspire and be inspired. My work is at home and my home is the world.

Posted on by

Interview of the month – Susan Harris
Editorial Director, Words Without Borders

Founded in 2003, Words Without Borders promotes cultural understanding through the translation, publication, and promotion of the finest contemporary international literature. Yourtranslator spoke with Editorial Director Susan Harris about the organisation’s goals and the future of the publishing sector.

Harris_photo-713

 

Tell us a bit about yourself and the work you do at Words Without Borders.

As editorial director, I work with my colleagues to shape our editorial work: what we publish and how. We come up with ideas for the monthly issues and features, solicit potential guest editors and advisors, work with them on selecting content, and commission and edit translations. And I negotiate and handle contracts with agents, authors, publishers, and translators. I also attend conferences and book fairs.

 

Publishing has always been an evolving business, and translation is becoming ever more important.

 

When did the idea of Words Without Borders first come up? How?

We were founded by Alane Salierno Mason, a senior editor at W. W. Norton, who was interested in publishing foreign literature in translation but hampered by lack of access. Alane originally thought of WWB as a tool for publishers to learn about work in languages they didn’t read, and it evolved into a magazine as she was doing those very early planning stages. Alane secured some grant and private funding, and was joined by Samantha Schnee, who’d been a senior editor at Zoetrope, and Dedi Felman, who was an editor at Oxford University Press. I came on in May 2003. We launched in September 2003 as a monthly online magazine, publishing around ten pieces each month with no additional content, with only one full-time paid employee.

Today we’re an organization translating, publishing, and promoting international literature, with a full-time staff of four. The magazine is our main and most visible project, and has expanded to include book reviews, interviews, and a blog updated several times a week; but we also organize readings, discussions, and other events with foreign writers and translators, and we’re launching an education component, Words without Borders Campus, to enable high school instructors to bring our content to students. We’ve also published a number of print anthologies, but have none planned for the future.

How do you select the works you translate and publish?

We work with international publishers, writers, translators, academics, and others, and are constantly reading and prospecting for new work. We go to book fairs and conferences, read constantly, and depend on an extensive international network to keep us abreast of new writers and trends. Most of our issues have “guest editors,” advisors who are specialists in their fields, whom we invite to select and recommend authors and works to us, but we make all final editorial decisions.

Who translates the books you pick out and how can one work with you as a translator?

We work with translators all over the world. Some bring projects to us, and others we engage when we accept pieces that come without a translator attached.

What is your opinion about the future of translation and publishing? Are people reading less today and how has the internet affected the publishing sector?

Publishing has always been an evolving business, and translation is becoming ever more important. A number of new presses have been established by young and energetic publishers, and there’s a lot of new energy in the field; but translations will always struggle for visibility among the vast numbers of literary titles published. (This year in the US, two or possibly three titles–the concluding volume of Elena Ferrante’s Neapolitan Tetralogy, Karl Ove Knausgaard’s multivolume My Struggle, and to a lesser extent the collected stories of Clarice Lispector–have gotten a lot of attention, to the detriment of other translated titles.) l don’t know if people are reading less in total, but they’re reading less at one time, toggling between various sites, and doing more of their reading on devices, which affects the length of the texts we publish. We’re also publishing more multimedia pieces, since people are accustomed to sound and pictures with texts. People will always read, and publishers need to stay flexible and be able to respond to trends.

*****************************************************************

Συνέντευξη του μήνα – Susan Harris

Διευθύντρια σύνταξης, Words Without Borders

To Words Without Borders ιδρύθηκε το 2003 και προωθεί την διαπολιτισμική κατανόηση μέσω της μετάφρασης, έκδοσης και προώθησης εκλεκτών έργων της σύγχρονης διεθνούς λογοτεχνίας. To Yourtranslator μίλησε με τη Susan Harris, Διευθύντρια Σύνταξης, σχετικά με τους στόχους της εταιρείας και το μέλλον του εκδοτικού κλάδου.

Harris_photo-713

Μίλησέ μας για τον εαυτό σου και για τη δουλειά σου στο Words Without Borders.

Ως διευθύντρια σύνταξης, συνεργάζομαι με τους συναδέλφους μου για τη διαμόρφωση της ύλης: τι δημοσιεύουμε και πώς. Βρίσκουμε υλικό για τα μηνιαία τεύχη και τα αφιερώματα, αναζητούμε δυνητικούς προσκεκλημένους συντάκτες και συμβούλους, συνεργαζόμαστε μαζί τους για την επιλογή του περιεχομένου και αναθέτουμε και επιμελούμαστε τις μεταφράσεις. Επιπλέον, είμαι υπεύθυνη για τη διαπραγμάτευση και διαχείριση των συμβολαίων με συγγραφείς, εκδότες και μεταφραστές και συμμετέχω σε συνέδρια και εκθέσεις βιβλίου.

 

Ο εκδοτικός κλάδος βρίσκεται πάντα σε συνεχή εξέλιξη και η σημασία της μετάφρασης αυξάνεται συνεχώς.

 

Πότε και πώς προέκυψε για πρώτη φορά η ιδέα για το Words Without Borders; 

Το WWB ιδρύθηκε από την Alane Salierno Mason, αρχισυντάκτρια της W. W. Norton, που ενδιαφερόταν για τις εκδόσεις μεταφράσεων ξένης λογοτεχνίας, αλλά αντιμετώπιζε το πρόβλημα της ελλιπούς πρόσβασης σε τέτοια έργα. Η αρχική ιδέα της Alane για το WWB ήταν η δημιουργία ενός εργαλείου ενημέρωσης των εκδοτών σχετικά με έργα σε γλώσσες που δεν μιλούσαν οι ίδιοι, αλλά στα αρχικά στάδια του σχεδιασμού του εξελίχθηκε σε περιοδικό. Η Alane εξασφάλισε επιχορηγήσεις και ιδιωτική χρηματοδότηση και συνεργάστηκε με τη Samantha Schnee, που ήταν η αρχισυντάκτρια του Zoetrope, και τη Dedi Felman, που εργαζόταν ως επιμελήτρια στον οίκο Oxford University Press. Εγώ είμαι στο WWB από τον Μάιο του 2003. Ξεκινήσαμε τον Σεπτέμβριο του 2003 ως μηνιαίο ηλεκτρονικό περιοδικό δημοσιεύοντας περίπου δέκα κείμενα το μήνα χωρίς επιπλέον περιεχόμενο και με ένα μόνο μισθωτό υπάλληλο πλήρους απασχόλησης.

Σήμερα ασχολούμαστε με τη μετάφραση, την έκδοση και την προώθηση διεθνούς λογοτεχνίας και το προσωπικό μας αποτελείται από τέσσερις υπαλλήλους πλήρους απασχόλησης. Το περιοδικό είναι η κύρια και πλέον προβεβλημένη δραστηριότητά μας και πλέον περιλαμβάνει κριτικές βιβλίου, συνεντεύξεις και ένα ιστολόγιο που ανανεώνεται αρκετές φορές την εβδομάδα. Ωστόσο, παράλληλα διοργανώνουμε αναγνώσεις, συζητήσεις και άλλες εκδηλώσεις με ξένους συγγραφείς και μεταφραστές και πρόκειται να ξεκινήσουμε μια εκπαιδευτική ενότητα, το Words without Borders Campus, που θα επιτρέψει στους καθηγητές μέσης εκπαίδευσης να χρησιμοποιούν το περιεχόμενό μας για τους μαθητές τους. Έχουμε δημοσιεύσει και διάφορες έντυπες ανθολογίες, αλλά δεν έχουμε προγραμματίσει καμία για το άμεσο μέλλον.

Πώς επιλέγετε τα έργα που μεταφράζετε και εκδίδετε;

Συνεργαζόμαστε με διεθνείς εκδότες, συγγραφείς, μεταφραστές, ακαδημαϊκούς και άλλους επαγγελματίες και διαβάζουμε συνεχώς, αναζητώντας νέα έργα. Πηγαίνουμε σε εκθέσεις βιβλίου και συνέδρια, διαβάζουμε ακατάπαυστα και βασιζόμαστε στο εκτενές διεθνές δίκτυό μας για να ενημερωνόμαστε σχετικά με νέους συγγραφείς και λογοτεχνικές τάσεις. Στα περισσότερα τεύχη μας συνεργαζόμαστε με «προσκεκλημένους συντάκτες», συμβούλους που είναι ειδικοί σε κάθε τομέα, τους οποίους καλούμε να επιλέξουν και να μας συστήσουν συγγραφείς και έργα, αλλά εμείς παίρνουμε τις τελικές αποφάσεις για την ύλη.

Ποιος μεταφράζει τα βιβλία που επιλέγετε και πώς μπορεί κάποιος μεταφραστής να συνεργαστεί μαζί σας;

Συνεργαζόμαστε με μεταφραστές από ολόκληρο τον κόσμο. Κάποιοι μας προτείνουν βιβλία ενώ άλλους τους βρίσκουμε εμείς για να τους αναθέσουμε τη μετάφραση έργων που δεν έχουν συγκεκριμένο μεταφραστή.

Ποια είναι η γνώμη σου για το μέλλον της μετάφρασης και των εκδόσεων; Διαβάζει λιγότερο ο κόσμος σήμερα και πώς έχει επηρεάσει το διαδίκτυο τον εκδοτικό κλάδο;

Ο εκδοτικός κλάδος βρίσκεται πάντα σε συνεχή εξέλιξη και η σημασία της μετάφρασης αυξάνεται συνεχώς. Νέοι και δραστήριοι εκδότες έχουν ιδρύσει καινούριους εκδοτικούς οίκους και υπάρχει πολλή νέα ενέργεια στον κλάδο· ωστόσο, οι μεταφράσεις θα πασχίζουν πάντα να διακριθούν μεταξύ των τεράστιων αριθμών τίτλων λογοτεχνίας που δημοσιεύονται. (Φέτος στις ΗΠΑ, δύο ή ίσως τρία βιβλία — ο τελευταίος τόμος της τετραλογίας της Elena Ferrante για τη Νάπολη, η σειρά βιβλίων Ο Αγώνας μου του Karl Ove Knausgaard και σε τρίτη θέση η συλλογή διηγημάτων της Clarice Lispector — έχουν προβληθεί πολύ, σε βάρος άλλων μεταφρασμένων έργων.) Δεν ξέρω αν ο κόσμος διαβάζει λιγότερο συνολικά, αλλά οι αναγνώστες διαβάζουν λιγότερο από κάθε κείμενο, μεταπηδώντας από ιστοσελίδα σε ιστοσελίδα, και χρησιμοποιούν πολύ περισσότερο τις συσκευές τους, γεγονός που επηρεάζει την έκταση των κειμένων που δημοσιεύουμε. Επίσης χρησιμοποιούμε περισσότερο τα πολυμέσα, καθώς οι αναγνώστες είναι συνηθισμένοι στον συνδυασμό κειμένων με ήχο και εικόνες. Οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να διαβάζουν, γι’ αυτό οι εκδότες πρέπει να είναι ευέλικτοι και να μπορούν να προσαρμοστούν στις νέες τάσεις.

Posted on by

Mandarin Chinese constitutes the official and most widespread spoken dialect of the People’s Republic of China; it’s the official language of the Republic of China (Taiwan) and one of the four official languages of Singapore, while its writing system is also used by speakers of other Chinese dialects.  It belongs to the Sino-Tibetan language family.  The Chinese language is of particular interest not only because of its rich cultural heritage, but also thanks to its special attributes. Let us explore some of these attributes that make Chinese such a unique language:

 

Zhongwen.svg

by Aliki Anagnosti

  • It is a tonal language: it has 4 tones as well as a neutral tone and the meaning of each word is not determined by its constitutive elements, but by the intensity of the tone and by the position of the word in question in the sentence (syntax).
  • It has a very large number of words that sound the same because the language has very few sounds thus amounting to words with similar accent, but different meaning.
  • The Chinese language has no alphabet; it consists of characters-words (approximately 50,000), that is to say symbols that represent meanings and not syllables or speech sounds.
  • Most characters consist of semantic radicals, which are basic non-autonomous characters that help enrich concepts and characters and improve the meaning of the basic characters.
  • It is a language that does not use gender, singular or plural, verb conjugations and spelling rules; it is based solely on character interpretation

Next we will see how these attributes impose a different mindset on the speakers of the language and how this different way of thinking is eventually “lost in translation”. Translations of Chinese texts often deprive us of the exact meaning behind the visual representation of characters. Such an example would be case of radicals explained above.  Radicals are grouped depending on the number of “strokes” required for their writing.

Picture1

Examples of radicals:
好     hǎo   = Well, good, very,
Suffix denoting the completion of an action
Adjective, attribute, adverb

女    (woman) +    子 (child) [radicals]
A woman with a child denotes completion; it is a joyful event leading to the creation of a family unit.

国     guó= country

囗    (borders) +   玉 (greenstone), symbol of king and power
The Chinese saw greenstone as a “royal gem” and in their long history of art and culture, greenstone assumed a very important role, acquiring similar value as that of gold and diamonds in the West.

In the above mentioned examples we can see that the meaning of the radicals is not transferred in the target language through the process of translation.

Absence of Verb Tenses

Although verbs in Chinese are an important part of the sentence, their form remains unchanged, unlike verbs in Indo-European languages. The verbal form of verbs coincides with that of the first person singular present tense, which remains unchanged. Chinese speakers do not divide time in the same way as other languages force us to do in order to speak correctly. When we talk about the future we are “grammatically” forced to separate it from the present and face it as something structurally different. Thus, we end up slightly disconnecting the future from the present. In this way, the future is considered as something distant and different from the present.  This is not the case in Chinese.

Example:
昨天下雨     (zuótiān   xià   yŭ)   it rains yesterday
现在下雨      (xiànzài   xià   yŭ)   it rains now
明天下雨    (míngtiān xià yŭ)   it rains tomorrow

Cultural Elements

  1. Family relationships – Terms of address

Terms of address in the Chinese language vary depending on age, gender, side (father/mother), and kinship (by blood/by marriage).  In China, family and family ties are considered very important. In the past, families consisted of many members and hierarchy played an important role and had to be respected. The members of family, depending on their place and age, were not allowed to call their seniors by their name.  This is reflected in the variety and differentiation of terms of address in the Chinese family.  Each member has his/her own special title.  Most of these titles of address are not used anymore as the hierarchy rules are considerably looser nowadays because of the one child policy implementation and the consequent reduction of family size.

Examples:
Uncle
– father’s older brother (伯伯 – bó bo)    
– father’s younger brother ( 叔叔 – shū shu)    
– father’s sister’s spouse (  姑父 – gū fu)    
– mother’s brother (    舅舅 –  jiù   jiu)    
– mother’s sister’s spouse (  姨父 –  yí   fu)      

Aunt
-father’s sister (姑姑 – gū gu)
– father’s older brother’s spouse (伯母 – bó mǔ)    
– father’s younger brother’s spouse  (    婶婶 – shěn shen)    
– mother’s sister  ( 姨妈 –  yí mā)    
– mother’s brother’s spouse   (舅妈 – jiù ma)      

As we can see, there are five different names for “uncle” and “aunt” respectively, while based on the same logic, there are also different names for one’s brothers, cousins, grandfather and grandmother.

  1. Concepts of particular cultural significance 

Examples:
关系   (guānxì – forming of relationships)
A word and concept you will encounter very often in China.  Guanxi refers to personal influence and network development, which is the key to making deals in China, opening up doors to the entrepreneurial world and trade.

丢脸 (diūliǎn – lose face)
It literally means “to lose face”. Feel dishonoured/ embarrassed/ be exposed, humiliated/lose one’s pride. Chinese people believe that the face is a reflection of the spirit and if someone “loses face”, their spirit is lost along with the face. It is worth mentioning that the English phrase “to lose face” is a Chinese loan.

  1. Dietary Habits

Examples:
火锅 (huŏ guŏ – literally: pot on fire)
Finely sliced vegetables and different kinds of meat are dipped briefly in a boiling broth, in a pot usually divided in two (spicy and non spicy broth) on a dining table. The consumption of this particular dish can take up to hours as it is seen as a whole ritual. There is even a special verb (涮:shuàn) Chinese people use to describe the movement one makes with the chopsticks in order to cook the ingredients.

皮蛋 （pídàn – literally: egg with skin)
“Century eggs” or “thousand-year-old eggs” are a well known Chinese delicacy made of duck, chicken or quail eggs which are preserved in a special paste for several weeks or even months.

The dark green colour of the egg yolk and the egg white turned brown make the eggs look indeed “thousand years old”, although they are only a few months old. Century eggs are eaten plain or as an appetizer and are sometimes added as a main ingredient to several main dishes. The “skin” part refers to the special paste they’re preserved in.

蚂蚁上树 (mǎ yǐ shàng shù – literally: ants climbing a tree)

Photo by asiansupper

Photo by asiansupper

The dish consists of ground pork cooked in a spicy sauce and poured over bean thread noodles and it is a classic Sichuan dish. Its name implies a great sense of humour and a great deal of imagination: the bits of ground meat clinging to the noodles evoke an image of ants walking on twigs.

It is a well-known fact that the amount of Chinese texts translated to other western languages is very small compared to translations from other languages to Chinese. And this can be easily explained since transferring the exact meaning of a Chinese text to other languages is a true challenge. The examples explained above bear witness to the importance of intercultural communication in the translation process.  Familiarity with the cultural characteristics of the two languages is a necessary condition for Chinese translation, and every language for that matter, since we are dealing with different cultural backgrounds. After all, translation is nothing if not a transfer of cultural concepts.

*Click here for the detailed Powerpoint presentation and the complete bibliography of the study as presented at the 5th Meeting of Greek Translatologists.

**********************************************************************************

Νοήματα που «χάνονται» στη Μετάφραση: Η περίπτωση της Κινεζικής

Η διάλεκτος «Mandarin» (μανδαρινικά κινέζικα) αποτελεί την επίσημη και πιο διαδεδομένη ομιλούμενη διάλεκτο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, είναι επίσημη γλώσσα της Ταϊβάν και μία από τις τέσσερις επίσημες γλώσσες της Σιγκαπούρης, ενώ το σύστημα γραφής της χρησιμοποιείται και από ομιλητές άλλων διαλέκτων της Κίνας. Ανήκει στην Σινοθιβετική οικογένεια γλωσσών. Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η κινεζική γλώσσα έχει να κάνει τόσο με την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της, όσο και με πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της. Ας δούμε μερικά από αυτά τα χαρακτηριστικά που την κάνουν μοναδική:

Zhongwen.svg

της Αλίκης Αναγνώστη

  • Πρόκειται για τονική γλώσσα , έχει 4 τόνους καθώς και έναν ουδέτερο τόνο και η έννοια της κάθε λέξης καθορίζεται όχι από τα συστατικά της στοιχεία, αλλά από την ένταση του τόνου και από την θέση που έχει η εν λόγω λέξη μέσα στην πρόταση (σύνταξη).
  • Έχει πολύ μεγάλο αριθμό ομόηχων λέξεων καθώς η γλώσσα έχει πολύ λίγους ήχους, δηλαδή λέξεις με όμοια προφορά, αλλά διαφορετική σημασία.
  • Η κινέζικη γλώσσα δεν βασίζεται σε κάποιο αλφάβητο και αποτελείται από χαρακτήρες-λέξεις (περίπου 50.000), δηλαδή σύμβολα που αντιπροσωπεύουν έννοιες και όχι συλλαβές ή φθόγγους. 
  • Οι περισσότεροι χαρακτήρες αποτελούνται από σημασιολογικές ρίζες, δηλαδή, βασικούς μη αυτοτελείς χαρακτήρες που βοηθούν στον εμπλουτισμό των εννοιών και των χαρακτήρων, καθώς και στη βελτίωση του νοήματος των βασικών χαρακτήρων.
  • Η κινεζική δεν χρησιμοποιεί γένη, ενικό και πληθυντικό αριθμό, χρόνους ρημάτων και ορθογραφικούς κανόνες και στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στην ερμηνεία των χαρακτήρων.

Στη συνέχεια θα δούμε πώς αυτά τα χαρακτηριστικά επιβάλλουν ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης στους ομιλητές της γλώσσας, αλλά και πώς αυτός ο τρόπος σκέψης είναι κάτι που αναγκαστικά «χάνεται στη μετάφραση». Η μετάφραση της Κινεζικής γλώσσας μας στερεί συχνά την ερμηνεία και το ακριβές νόημα που κρύβεται πίσω από την οπτική απεικόνιση των χαρακτήρων. Όπως για παράδειγμα στην περίπτωση των σημασιολογικών ριζών που αναφέραμε παραπάνω. Οι σημασιολογικές ρίζες είναι βασικοί μη αυτοτελείς χαρακτήρες. Οι χαρακτήρες αυτοί ομαδοποιούνται ανάλογα με τον αριθμό των «γραμμών» που απαιτούνται για τη γραφή τους.

Picture1

Παραδείγματα σημασιολογικών ριζών:
好 hǎo = Καλά, καλός/ή/ό, πολύ,
επίθεμα που δηλώνει ολοκλήρωση πράξης
Επίθετο, επιθετικός προσδιορισμός, επίρρημα

女 (γυναίκα) +  子 (παιδί)  [σημασιολογικές ρίζες]
Η γυναίκα με το παιδί δηλώνουν ολοκλήρωση, είναι ένα χαρμόσυνο (καλό) γεγονός που οδηγεί στη δημιουργία οικογένειας.

国 guó= χώρα

囗 (σύνορα) + 玉 (νεφρίτης), σύμβολο του βασιλιά και της εξουσίας
Ο νεφρίτης θεωρούνταν από τους Κινέζους «βασιλικό πετράδι» και στη μακρά ιστορία της τέχνης και του πολιτισμού τους απέκτησε μια ιδιαίτερη σημασία, σχετικά παρόμοια με αυτή που είχαν ο χρυσός και το διαμάντι στη Δύση.
Στα δύο παραπάνω παραδείγματα βλέπουμε ότι το νόημα των σημασιολογικών ριζών είναι κάτι που δεν μεταφέρεται στη γλώσσα στόχο κατά τη μεταφραστική διαδικασία.

Απουσία Ρηματικών Χρόνων

Στην κινεζική γλώσσα, το ρήμα είναι σημαντικό μέρος του λόγου αλλά δεν αλλάζει μορφή όπως τα ρήματα στις ινδοευρωπαικές γλώσσες. Η λημματική μορφή των ρημάτων συμπίπτει με αυτή του πρώτου ενικού προσώπου ενεστώτα και αυτή ακριβώς η μορφή παραμένει αμετάβλητη. Τα Κινέζικα δεν χωρίζουν το χρονικό φάσμα με τον ίδιο τρόπο που τα Ελληνικά μάς αναγκάζουν να  κάνουμε προκειμένου να μιλήσουμε σωστά. Όταν μιλάμε για το μέλλον αναγκαζόμαστε γραμματικά να το διαχωρίσουμε από το παρόν και να το αντιμετωπίσουμε σαν κάτι δομικά διαφορετικό. Έτσι κάθε φορά που μιλάμε αποσυνδέουμε ελαφρά το μέλλον από το παρόν. Με αυτόν τον τρόπο το μέλλον αντιμετωπίζεται σαν κάτι απόμακρο και διαφορετικό από το παρόν. Αυτό δε συμβαίνει στα Κινέζικα.

Παράδειγμα:
昨天下雨   (zuótiān xià yŭ)   βρέχει χθες
现在下雨    (xiànzài xià yŭ)   βρέχει τώρα
明天下雨   (míngtiān xià yŭ )   βρέχει αύριο

Πολιτισμικά Στοιχεία

  1. Συγγενικές Σχέσεις-Προσφωνήσεις

Οι προσφωνήσεις στην Κινεζική γλώσσα αλλάζουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο την πλευρά (πατέρας/μητέρα), αλλά και τη συγγένεια (εξ αίματος/εξ αγχιστείας). Στην Κίνα, ο θεσμός της οικογένειας και οι συγγενικοί δεσμοί θεωρούνται πολύ σημαντικοί. Στο παρελθόν οι οικογένειες ήταν πολυάριθμες και η ιεραρχία ήταν πολύ σημαντική, σχεδόν ιερή. Τα μέλη της οικογένειας, ανάλογα με τη θέση και την ηλικία τους απαγορευόταν να αποκαλέσουν άλλα μέλη, κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας, με το όνομά τους. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην ποικιλία και τη διαφοροποίηση των σχετικών προσφωνήσεων μέσα στην κινεζική οικογένεια. Κάθε μέλος της έχει τον δικό του ξεχωριστό τίτλο. Πολλοί από αυτούς τους τίτλους δεν χρησιμοποιούνται πλέον καθώς οι κανόνες ιεραρχίας έχουν χαλαρώσει αρκετά λόγω της εφαρμογής της πολιτικής του ενός παιδιού και της ύπαρξης μικρότερων οικογενειών.

Παραδείγματα:
Θείος
-μεγαλύτερος αδελφός πατέρα (伯伯 – bó bo)
-μικρότερος αδελφός πατέρα (叔叔 – shū shu)
-σύζυγος αδελφής πατέρα (姑父 – gū fu)
-αδελφός μητέρας (舅舅 – jiù jiu)
-σύζυγος αδελφής μητέρας (姨父 – yí fu)

Θεία
-αδελφή πατέρα (姑姑 – gū gu)
-σύζυγος μεγαλύτερου αδελφού πατέρα (伯母 – bó mǔ)
-σύζυγος μικρότερου αδελφού πατέρα (婶婶 – shěn shen)
-αδελφή μητέρας (姨妈 – yí mā)
-σύζυγος αδελφού μητέρας  (舅妈 – jiù ma)

Βλέπουμε ότι υπάρχουν πέντε διαφορετικές ονομασίες για τον «θείο» και τη «θεία» αντίστοιχα, ενώ βάσει της ίδιας λογικής υπάρχουν διαφορετικές προσφωνήσεις για τα αδέρφια, τα ξαδέρφια, αλλά και για τον παππού και τη γιαγιά.

2.Έννοιες με ιδιαίτερη πολιτισμική βαρύτητα

Παραδείγματα:
关系  (guānxì – δημιουργία σχέσεων)
Μια λέξη και έννοια που συναντά κανείς πολύ συχνά στην Κίνα. Γκουανσί σημαίνει προσωπική επιρροή, ή «ανάπτυξη δικτύου» και είναι το κλειδί για την επίτευξη συμφωνιών στην Κίνα. Το Γκουανσί επομένως είναι το κλειδί για κάθε πόρτα του επιχειρηματικού κόσμου και την ανάπτυξη εμπορικών συναλλαγών.

丢脸  (diūliǎn – χάνω την υπόληψή μου)
Η κυριολεκτική σημασία της φράσης είναι «χάνω πρόσωπο». Χάνω την τιμή/ το κύρος μου, ρεζιλεύομαι, νιώθω ντροπή, εκτίθεμαι, ταπεινώνομαι, πέφτω στα μάτια κάποιου, χάνω το γόητρό μου. Οι Κινέζοι πιστεύουν ότι το πρόσωπο είναι αντανάκλαση του πνεύματος και αν κάποιος το «χάσει» χάνει αυτόματα και το πνεύμα του. Αξίζει να αναφερθεί ότι η Αγγλική φράση «lose face» αποτελεί δάνειο από την Κινεζική.

  1. Διατροφικές Συνήθειες

Παραδείγματα:
火锅 (huŏ guŏ – κυριολεκτική σημασία: κατσαρόλα στη φωτιά)
Πρόκειται για λεπτοκομμένα λαχανικά και κρέας που βράζουν για λίγο σε ζωμό, μπροστά στα μάτια μας, μέσα σε μια κατσαρόλα που είναι χωρισμένη στα δύο (καυτερός και μη καυτερός ζωμός) και η οποία είναι συνήθως ενσωματωμένη στο ειδικό τραπέζι που υπάρχει στο εστιατόριο. Για το συγκεκριμένο φαγητό ακολουθείται ολόκληρο τελετουργικό και η κατανάλωσή του μπορεί να διαρκέσει πολλές ώρες. Υπάρχει ακόμα και ειδικό ρήμα: (涮:shuàn) για να περιγράψει την κίνηση που κάνουμε με τα ξυλάκια για να «βράσουμε» τα υλικά για το συγκεκριμένο είδος φαγητού.

皮蛋 （pídàn – κυριολεκτική σημασία: αυγό με δέρμα)
Τα αυγά του αιώνα ή αυγά των 100 ετών είναι μια γνωστή κινέζικη λιχουδιά που φτιάχνεται από αυγά πάπιας, κότας ή ορτυκιού, τα οποία διατηρούνται σε ένα ειδικό μίγμα για αρκετές εβδομάδες ή και μήνες.

Το σκουροπράσινο χρώμα του κρόκου και το ασπράδι που έχει γίνει καφέ μας κάνει να πιστεύουμε ότι αυτά τα αβγά είναι όντως 100 ετών, αν και στην πραγματικότητα είναι μόλις λίγων μηνών. Τρώγονται είτε σκέτα, είτε ως συνοδευτικό ή ορεκτικό, ενώ κάποιοι τα προσθέτουν ως βασικό υλικό σε διάφορα κυρίως πιάτα. Το «δέρμα» αναφέρεται στον τρόπο συντήρησής τους στο ειδικό μίγμα.

蚂蚁上树 (mǎ yǐ shàng shù – κυριολεκτική σημασία: μυρμήγκια που ανεβαίνουν σε δέντρο)

Φωτογραφία του asiansupper

Photo by asiansupper

Στην πραγματικότητα πρόκειται για νουντλς φασολιού/ διάφανα νούντλς με χοιρινό κιμά μαγειρεμένο σε πικάντικη σάλτσα και είναι ένα από τα κλασσικά πικάντικα πιάτα της κουζίνας του Σιτσουάν. Προφανώς το άτομο που έδωσε αυτή την ονομασία σε αυτό το πιάτο είχε αίσθηση του χιούμορ αλλά και μεγάλη φαντασία. Η ερμηνεία αποδίδεται στην οπτική απεικόνιση του πιάτου: Τα νούντλς είναι τα κλαδιά και τα κομμάτια κιμά τα μυρμήγκια.

Επίλογος

Είναι γεγονός ότι το ποσοστό των κινεζικών κειμένων που έχουν μεταφραστεί σε γλώσσες του δυτικού πολιτισμού είναι πολύ μικρό σε σχέση με τις μεταφράσεις που έχουν γίνει προς τα κινέζικα. Και αυτό φυσικά δεν είναι τυχαίο. Μέσα από τα παραπάνω παραδείγματα βλέπουμε πόσο σημαντική είναι η διαπολιτισμική επικοινωνία στη διαδικασία της μετάφρασης. Η εξοικείωση με τα πολιτισμικά στοιχεία των δύο γλωσσών  αποτελεί απαραίτητη προυπόθεση για τη μετάφραση της Κινεζικής αλλά και κάθε γλώσσας εφόσον στη συγκεκριμένη περίπτωση μιλάμε για μια τελείως διαφορετική κουλτούρα. Άλλωστε η μετάφραση αποτελεί μεταφορά νοήματος και πολιτισμού.

*Κάντε κλικ εδώ για την παρουσίαση της ομιλίας στο πλαίσιο της 5ης Συνάντησης Ελληνόφωνων Μεταφρασεολόγων, καθώς και την πλήρη βιβλιογραφία.